اثبات انبیاء و رسل از نظر امام صادق علیه السلام

روایتی است مربوط به انبیاء و رسل که یک مرد زندیق از امام صادق (ع) سؤال کرد: من این اثبت الانبیاء و الرسل؟ تو انبیاء و رسل را به چه دلیل اثبات می کنی؟ امام در پاسخ خود تکیه کرد بر مسئله توحید، فرمود: «انا اثبتنا ان لنا خالقا صانعا متعالیا عنا و عن جمیع ما خلق و کان ذلک الصانع حکیما متعالیا لم یجز ان یشاهده خلقه و لا یلامسوه فیباشرهم و یباشروه و یحاجهم و یحاجوه ثبت ان له سفراء فی خلقه یعبرون عنه الی خلقه و عباده و یدلونهم علی مصالحهم و منافعهم و ما به بقائهم و فی ترکه فنائهم فثبت الامرون و الناهون عن الحکیم العلیم فی خلقه؛ ما ثابت کردیم که آفریدگاری داریم که از همه ما و تمام مخلوقاتش برتر است و حکیمی والاست و چون روا نیست که مخلوقاتش مشاهده اش کنند و یا او را لمس کنند و با او احتجاج کنند از این رو لازم است که در میان خلقش و بندگانش سفیرانی را گسیل کند که از سوی او سخن بگویند و آنها را به مصالح و منافعشان راهنمایی کنند و آنچه را که ضامن بقای آنهاست به آنها بگویند. پس باید گروهی از سوی خدای حکیم و دانا باشند که امر و نهی کنند.»
خلاصه این که ریشه اثبات انبیاء و رسل، خود اثبات خداست با صفات و شئونش. وقتی شناختیم که ما خالق و صانعی داریم حکیم و متعالی از ما یعنی ما نمی توانیم با حواس و مدارکی که داریم با او در تماس مستقیم باشیم و او را شهود یا لمس کنیم یا با او محاجه و سؤال و جواب کنیم، با توجه به اینکه ما نیازمندیم که او ما را راهنمایی کند زیرا فقط او که حکیم است، به مصالح و منافع واقعی ما آگاه است، بنابراین باید یک موجودی که دارای دو جنبه است: از طرفی با خدا در تماس است یعنی می تواند از او وحی تلقی کند و از طرف دیگر ما می توانیم با او تماس بگیریم وجود داشته باشد و وجود چنین کسانی لازم و واجب می شود. آنگاه درباره این افراد می فرماید: «حکماء مودبین بالحکمة؛ خود اینها باید حکیمانی باشند و به حکمت تأدیب شده باشند.»
«مبعوثین بها؛ به حکمت مبعوث شده باشند» یعنی دعوتشان دعوت حکمت باشد «غیر مشارکین للناس علی مشارکتهم لهم فی الخلق؛ در عین اینکه در خلقت با مردم شریکند، در یک جهاتی باید با مردم شریک نباشند» یک جنبه علاوه ای، روح علاوه ای باید در آنها وجود داشته باشد. «مؤیدین من عند الحکیم العلیم بالحکمة؛ و مؤید از ناحیه او باشند.» «ثم ثبت» «ذلک فی کل دهر و زمان؛ در تمام ازمنه چنین وسایطی لازم است «لکیلا تخلو الارض من حجة یکون معه علم یدل علی صدق مقالته و جواز عدالته».

منـابـع

کلیــد واژه هــا