معیار سعادت و میزان قسط

خداوند، عمر پیغمبر را برای غافلان الگو و معیار قرار داد و فرمود: «لعمرک إنهم لفی سکرتهم یعمهون؛ قسم به عمر تو که اینها غافلند.» (حجر/ 72) یعنی عمر تو محور و معیار سعادت است و این محور هم بر توجه به معاد تکیه دارد و هم بر توجه به مبدأ. پس به عمر تو و سیره آموزنده ات سوگند، کسی که از مبدأ و معاد غافل است، بیراه می رود؛ زیرا این عمر که بر اساس توجه به مبدأ و معاد استوار است، و این سعادت الگوست و اگر کسی از یکی یا هر دو غافل بود، به بیراهه می رود. سوگند به حیات ثمربخش رسول گرامی (ص) به مثابه ی سوگند به میزان سعادت است، مانند اینکه کسی به ترازوی عدل سوگند یاد کند و بگوید: سوگند به این ترازو که این وزن بیشتر از این موزون است یا آن موزون بیشتر از این وزن است، چون شاهین عدل و داد هر دو را به طور صحیح مشخص کرده است و سوگند به ترازو به منزله استدلال به برهان قاطع است.
نکته شایان ذکر اینکه قسم انسانها در محاکم، در برابر بینه و شاهد است ولی قسم خدا به خود بینه است. خدا به دلیل سوگند یاد می کند، مانند سوگند به ترازو. عمر رسول خدا (ص) ترازویی است که وزن و موزونش هر دو مسئله ی مبدأ و معاد است. وزن "حق" است و موزون "اعمال" است که در قیامت ظهور می کند: «والوزن یومئذ الحق؛ و اعمال را در معاد با حق می سنجند.» (اعراف/ 8) آنچه مسلم است این است که در روز رستاخیز اعمال انسان با وسیله خاصى سنجیده مى شود نه با ترازوهایى همانند ترازوهاى دنیا، و چه بسا آن وسیله همان وجود انبیاء و امامان و افراد صالح بوده باشد، و در روایاتى که از طرق اهل بیت (ع) به ما رسیده این مطلب به خوبى دیده مى شود.
در بحارالانوار از امام صادق (ع) در پاسخ سؤال از تفسیر آیه و «و نضع الموازین القسط لیوم القیامة؛ ترازوهاى عدل راى در روز قیامت مى گذاریم.» (انبیا/ 47) چنین مى خوانیم: «و الموازین الانبیاء و الاوصیاء و من الخلق من یدخل الجنة بغیر حساب؛ میزان سنجش در آن روز پیامبران و اوصیاى آنها هستند و از مردم کسانى مى باشند که بدون حساب وارد بهشت مى شوند.» (یعنى کسانى که در پرونده اعمال آنها نقطه تاریکى وجود ندارد)
در روایت دیگرى چنین نقل شده است: «ان امیرالمؤمنین و الأئمة من ذریته هم الموازین؛ امیر مؤمنان و امامان از فرزندان او ترازوهاى سنجشند.» به هر تقدیر سیره و سنت و حیات رسول گرامی (ص) میزان قسط و عدل است و سوگند به آن، به منزله استدلال به برهان قاطع است.