اهداف معراج پیامبر اسلام

هدف از سیر و معراج پیامبر اکرم (ص)، مشاهده عوالم هستی و نشانه های عظمت او بوده است، و این هدف در خود آیات بیان شده است چنانکه خداوند سبحان، اهداف معراج را ارایه‌ آیات و نشانه‌ های بزرگ خود به رسول مکرم اسلام خوانده است: «لنریه من آیاتنا؛ تا آیات خویش را به او بنماییم» (اسراء/ 1) و باز می فرماید: «لقد رأى‏ من ءایات ربه الکبرى؛ به راستى که برخى از آیات بزرگتر پروردگارش را بدید» (نجم/ 18) و در احادیث اسلامی این هدف به نوعی تشریح شده است چنانکه امام صادق (ع) در پاسخ سؤال از علت معراج می فرماید: «ان الله لایوصف بمکان و لایجری علیه زمان، ولکنه عزوجل اراد أن یشرف به ملائکته و سکان سماواته و یکرمهم بمشاهدته و یریه من عجائب عظمته مایخبر بعد هبوطه؛ خداوند هرگز مکانی ندارد و زمانی بر او حاکم نیست (پیراسته از مکان و زمان است) خداوند خواست فرشتگان و ساکنان آسمانها را با ورود او به آسمان عزیز گرداند و به آنان احترام گذارد و از شگفتیهای عظمتش نشان او بدهد تا پس از بازگشت به زمین مردم را از آن آگاه سازد».
چنانکه پیامبر پس از این سفر آسمانی، حقایق و معارف بزرگی را بر زبان جاری کرد؛ همچون دیدن فرشتگان و پیامبران و حقیقت مرگ و کارگزاران مرگ و حیات و رزق و بازدید از بهشت و دوزخ و بهشتیان و دوزخیان و تناول برخی از میوه‌ های بهشتی و...‌. گرچه برخی از بندگان صالح پروردگار نیز می‌ توانند به پاره‌ ای از امور یاد شده دست یازند، لیکن معراج پیامبر (ص) با دیدن آن همه عجایب و گشودن آن همه اسرار، تنها در خور شأن نبی خاتم (ص) است که کسی از اولین و آخرین، بدان پایه راه نیافته است.
درین شب آن چراغ چشم بینش *** سزای آفرین از آفرینش
چو دولت شد زبدخواهان نهانی *** سوی دولت‌ سرای ام هانی
به پهلو تکیه بر عهد زمین کرد *** زمین را مهد جان نازنین کرد
درآمد ناگهان ناموس اکبر *** سبک‌ روتر از این طاووس اخضر
بر او مالید پر کای خواجه برخیز *** که امشب خوابت آمد دولت‌انگیز
بسیح راه عرشت گردم اینک *** براقی برق‌ سیر آوردم اینک
چو عقل کل سوی افلاک گردی *** چو فکر هندسه گیتی نوردی
از آن دولت‌سرا چون خواجه? دین *** خرامان شد به عزم خانه؟ زین
شد از سبوحیان گردون صدا ده *** که سبحان الذی اسری؟ بعبده