مبدأ حرکت در زندگی ایده آل

زندگانی ایده آل حرکت دوم است که بر روی زمینه حرکت زندگانی طبیعی گسترده شده است. اصل مبدأ حرکت زندگی طبیعی را یا نمی توان در جهان طبیعت، بدون طرفداری از یک مکتب فلسفی تعیین کرد، یا این که حداقل بسیار دشوار است. اما چون زندگانی با قید ایده آل، از آگاهی انسان به «شخصیت» و عوامل طبیعی و انسانی است، لذا ما می توانیم از یک نقطه نظر، مبدأ حرکت زندگانی ایده آل را تعیین کنیم، مبدأ حرکت در زندگانی ایده آل به قرار ذیل است:
هنگامی که یک فرد انسان از قلمرو زندگانی طبیعی توانست خارج شود، و در قلمرو دوم زندگی (آگاهی به این که در اجتماعی زندگی می کند که بقیه نیز انسان اند و یا این که در یک قلمرو بسیار گسترده ای از طبیعت در حال جریان زندگی می کند که مانند نوازندگان یک دستگاه ارکستر، برای یک کر مادرزاد که اشارات را خوب می فهمد، ولی آهنگ را نمی شود، به نوازندگی مشغول هستند) قدم گذارد، در حقیقت اولین گام به عنوان نقطه ما قبل زندگانی ایده آل بر می دارد. هنگامی که احساس می کند غوطه ور شدن تنها در اجتماع، و حذف انتخاب عوامل طبیعی برای زندگانی نمی تواند از یک انگیزه ثابت و مستحکم ناشی شود، اگر جریانی روانی او به حال اعتدال بوده باشد و این تصور او را به نومیدی و یأس وادار نکند، از همین جا، توقف و فورا، گام نخستین را در راه زندگانی ایده آل بر می دارد. این است مبدأ حرکت زندگانی ایده آل. در این نقطه او کاملا آگاه شده است که هیچ یک از آن چه که برای افراد انسانی، ایده آل و خوب جلوه می کند، قدرت اشباع تمام خواسته شخصیت عمیق انسانی را ندارد. اما یک نیروی محرکی را در خود احساس می کند که می گوید: «بدان، آزادانه بدان. تا بتوانی همه چیز را بدان»، «بخواه، آزادانه بخواه همه چیز را. بخواه به شرط این که خواسته تو، خواسته شخصیت طبیعی «من» و شخصیت عمیق «من» بوده باشد».
شخصیت عمیق «من» را احساس خواهد کرد که با تمام صراحت و با صدای بلند می گوید: اگر یک مقصد عالی تر و پایداری تری برای تو قابل هضم و درک نباشد، تمام حرکت تو، مانند حرکت و کوشش کرم پیله خواهد بود که به دور خود می تند، و وسیله نابود شدن خود را ایجاد می کند. دنباله این توجه و برداشتن اولین گام در زندگانی، با توجه مزبور، مبدأ حرکت زندگانی ایده آل است. این مبدأ را با نظر دیگر، یعنی از نظر ریشه گیری به هیج وجه نمی توان تعیین کرد که آیا در اولین دوران بلوغ، این مبدأ نمودار می شود؟ ممکن است. آیا در اوایل جوانی این مبدأ آشکار می شود؟ ممکن است. خلاصه، فعلا قانون مسلمی در ست نداریم که این مبدأ را برای ما تعیین کند. در دوران هایی که در فوق گفتیم، و همچنین در دوران های میان سالی و پیری، همه آن ها، مطابق مشهودات می توانند در جریان زندگی انسان ها برای بروز این نقطه عطف مهم مبدأ حرکت زندگانی ایده آل را نمودار کند. در ریشه گیری مبدأ، اغلب با واحدهایی روبه می شویم که به محاسبه دقیق عوامل طبیعی و محیطی فرد مفروض در نمی آید. ممکن است یک حادثه، فردی از انسان را متأثر کند و باعث شود که به زندگانی ایده آل قدم بگذارد. در صورتی که نه تنها همان حادثه، بلکه خیلی با اهمیت تر و اساسی تر از آن حادثه هم نمی تواند فرد دیگر را از منجلاب تبهکاری بیرون بیاورد. حتی برای خود یک فرد ممکن است حادثه در یک موقع مناسب روانی، انگیزه ای برای شروع زندگی ایده آل باشد. در صورتی که در موقع دیگر، نه تنها آن حادثه نمی تواند انگیزه برای زندگانی ایده آل بوده باشد، بلکه نتیجه عکس در برداشته باشد. اما به عقیده ما، این خود عالی ترین پیشرفت جوامع انسانی است که بتوانند مسألة آموزش و پرورش را طوری با اهمیت تلقی کنند و در این راه قدم بردارند که افراد جوامع بتوانند این مبدأ را تعیین کنند.