اصول اساسی حکمت

حکمت عبارت است از آشنایی و معرفت به مبانی کلی جهان هستی و آمادگی برای پاسخ به سوالاتی که در فوق متغیرات جهان هستی (که علوم شناخت آنها را به عهده گرفته است) قرار دارد. آن گاه به کار بستن این معرفت در مسیر گردیدن های تکاملی. این همان حکمت است که سروکار آن با واقعیات است، نه مفاهیم قراردادی که بر برداشتهای ذوقی و استدلالهای توجیهی استوار می باشند.
بنابراین معنای حکمت آن اصول ثابت معرفتی است که گذشت زمان و اختلاف و اقالیم و دگرگونیهای علوم تاثیری در آنها ایجاد نمی کند مگر در موارد و جزییات و مصادیق آنها در صورتی که عمده مسایل و اصول فلسفه های اصطلاحی و حرفه ای انتزاعیاتی از دانشهای دوران خود و برداشتهای خاص از انسان و جهان می باشد.
ما در این مبحث به بیان نمونه ای از اصول حکمت جاودان اشاره می کنیم:
1- واقعیت جهان مربوط به ادراک ذهنی یا هر گونه تأثری از سوی ادراک کنندگان نیست. اگرچه عوامل قطب درک کننده در علم و فلسفه و هر گونه معرفت حاصله دخالت می نماید.
2- جهان هستی بر مبنای حکمت عالیه خداوندی به وجود آمده است.
3- همه اجزای جهان هستی با قانونمندی به جریان خود ادامه می دهند. اگر قانون در اجزای جهان هستی حاکمیت نداشت هیچ چیزی شرط هیچ چیزی نبود و در هر لحظه احتمال همه چیز می رفت.
4- انسان در این جهان هستی به عنوان یک موجود باعظمت که استعداد تکامل و جدی و ارزشی عالی دارد به وجود آمده ورای وصول به هدف اعلای حیات که بالاتر از موجودیت خود انسان و فوق جهان طبیعت است مورد توجه جدی حکما و عرفا قرار گرفته است.
لطف شر و انگبین عکس دل است *** هر خوشی را آن خوش از دل حاصل است
پس بود دل جوهر و عالم عرض *** سایه دل کی بود دل را غرض
5- هر گونه کار و کوشش و تکاپویی که برای تعلیم و تربیت این موجود بزرگ (انسان) و آماده کردن او برای حرکت در حیات معقول لازم است وظیفه هر انسانی است چه به طور انفرادی و جه به طور دسته جمعی.
6- نگرش علمی و شهودی و حکمی و دینی در این جهان هستی از واجبات اولیه است.
7- ارتباط خدا به وسیله عبادات فردی ضرورت حکمت است.
8- اعتقادات اصولی چون:
الف- اعتقاد به وجود خداوند خالق عالم هستی.
ب- صفات کمالی در بالاترین درجه که مخصوص آن ذات اقدس است.
ج- رسالت انبیای عظام و پیشوایان معصوم برای تبلیغ و تفسیر احکام و حقوق انسانها که مستند به وحی و فطرت اصلی مردم است.
د- معاد و ابدیت
ه- اعتقاد به رهبری رسول خدا (ص) پس از انبیای الهی و ائمه معصومین پس از رسول خدا (ص)
9- کرامت و حیثیت و شرف انسانی در این زندگانی که بایستی کاملا مراعات گردد.
10- آزادی مسئولانه
11- تساوی همه در برابر قانون.
12- حق برخورداری همه انسانها از حقوق مقرره.
13- ملاک شرف و عظمت هر انسانی مربوط به مقدار صیانت تکاملی ذات (تقوا) اوست.
14- حق حیات شایسته و قابل اعتلا که نعمت خدادادی است که نصیب انسانها گشته است.
این بود نمونه ای از اصول اساسی حکمت که برای دین الهی نیز وجود دارد.