ملازمت بین تحمل رنج و نیل به تکامل از نظر هگل

هگل، فیلسوف معروف آلمانی قرن نوزدهم در زمینه تنازع و شرور در جهان هستی سخنی دارد که می گوید: «نزاع و شر، امور منفی ناشی از خیال نیستند، بلکه امور کاملا واقعی هستند و در نظر حکمت پله های خیر و تکامل می باشند. تنازع قانون پیشرفت است. صفات و سجایا در معرکه هرج و مرج و اغتشاش عالم تکمیل و تکوین می شوند و شخص فقط از راه رنج و مسئولیت و اضطرار به اوج علو فرد می رسد. رنج هم امری معقول است و علامت حیات و محرک اصلاح می باشند. شهوات نیز در بین امور معقول برای خود جایی دارند. هیچ امر بزرگی بدون شهوت به کمال نرسیده است و حتی جاه طلبیها و خودخواهیهای ناپلئون بدون اراده او به پیشرفت اقوام کمک کرده است. زندگی برای سعادت و آرامش و رضایت حاصل از آن نیست، برای تکامل است. تاریخ جهان صحنه سعادت و خوشبختی نیست، دوره های خوشبختی صفحات بی روح آن را تشکیل می دهند زیرا این دوره ها ادوار توافق بوده اند و چنین رضایت و خرسندی گرانبار سزاوار یک مرد نیست. تاریخ در ادواری درست شده است که تناقضات عالم واقع به وسیله پیشرفت و تکامل حل شده است».