منطقی ترین بیان برای خداشناسی در قرآن

مسأله دیگر در باب خداشناسی طرز شناساندن معقول خداوند در قرآن کریم است. قرآن خدا را به بشر می شناساند اما چگونه می شناساند؟ وقتی که سراغ منطق قرآن می روید می بینید معقولترین منطقهاست. مسیحیان، نمی گویم مسیحیان تا زمان قرآن، حتی مسیحیان بعد از قرآن الی زماننا هذا، ایمان را از عقل و علم تفکیک می کنند. کتابهایشان پر است، یعنی در کتابهای مذهبی مسیحی نه در کتابهای علمی شان همواره می گویند ایمان یک نوری است که باید در دل انسان پیدا بشود و با عقل و علم بشر سر و کار ندارد و ضد عقل و علم بشر است. قائل به تثلیث هستند. وقتی می گویند تثلیث، بعد می گویند این سه یکی است و در عین اینکه یکی است سه چیز است. اگر بگوییم چگونه چنین چیزی می شود؟ می گویند اینجا مسأله مسأله ایمان است نه مسأله عقل. ولی قرآن میان ایمان و علم بشر جدایی قائل نیست. البته ایمان خودش یک امری است غیر از علم ولی ایندو به یکدیگر پیوسته هستند. کدام کتاب را شما پیدا می کنید مثل قرآن که اینهمه برای آیات خلقت اهمیت قائل شده باشد و مرتب بشر را دعوت کند که هرچه می توانی بیشتر در آثار خلقت تفکر و تأمل کن، هرچه بیشتر تفکر و تأمل کنی بهتر خدا را می یابی، یعنی علم را پلی قرار می دهد برای ایمان. مثلا من یک آیه را برایتان می خوانم. از این آیه انسان می تواند این نمونه ها را بفهمد.
آیه معروفی است در سوره بقره: «ان فی خلق السماوات و الارض و اختلاف اللیل و النهار والفلک التی تجری فی البحر بما ینفع الناس و ما انزل الله من السماء من ماء فاحیا به الارض بعد موتها و بث فیها من کل دابه و تصریف الریاح والسحاب المسخر بین السماء و الارض لایات لقوم یعقلون؛ در اصل آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شد شب و روز و کشتی در دریا حرکت می کند و به این وسیله نفع به بشر می رسد، بشر با این سیر و سیاحت ها به نفع زندگی خودش حرکت می کند، تجارت می کند، غیر تجارت می کند بارانی که از بالا می فرستد به پایین و به وسیله باران زمین مرده را زنده می کند بعد به وسیله همین آمدن باران و زنده شدن زمین پخش می کند هر نوع جنبنده ای را در این انقلابها و گردشهای بادها، در حرکت بادها و این ابری که مسخر است به اراده پروردگار، میان آسمان و زمین معلق است در همه اینها برای مردمی که تعقل و تفکر کنند آیات و نشانه هایی بر وجود خداوند خالق خودشان هست» (بقره/ 164).
این منطقی ترین بیان برای خداشناسی است. این نشان می دهد که این کتاب که اسمش قرآن است این جریانها را جریانهای ساده ای نمی داند، همین طور که بشر هم هرچه که علمش پیشروی کرده است بیشتر این مطلب را کشف کرده است. قرآن همین طور به طور اجمال می گوید: در فلان موضوع تو برو مطالعه کن، بعد ببین چه مطلبها به نفع خداشناسی کشف می کنی، راجع به خلقت و ریشه خلقت برو زیاد مطالعه کن، بعد در همان جا دلیل برای خداشناسی پیدا می کنی، در گردش شب و روز که روز پیدا می شود، شب پیدا می شود، در رابطه مخصوص خورشید و زمین زیاد برو کار کن، در همین جا دلیل برای خداشناسی پیدا می کنی. در حرکت بادها زیاد مطالعه کن، در همین جا دلیل برای خداشناسی پیدا می کنی. در حرکت ابرها همین جور، در ریزش باران همین جور، در رابطه ای که میان ریزش باران و پیدایش گیاهان و حیوانات است، در همه اینها هر چه بیشتر فکر و مطالعه کنی بهتر برای شناسایی خدا دلیل پیدا می کنی.