کعبه

به کعبه، خانه خدا، بیت الله الحرام، بیت العتیق و بیت الحرم نیز می گویند. دلیل نامگذاری کعبه به بیت الحرام این است که خداوند ورود مشرکان را به این مکان مقدس حرام و ممنوع فرموده است. بیت الله الحرام در شهر مکه قرار دارد و در تاریخ، مورد احترام همگان بوده است. بنا بر آیاتی از قرآن کریم و روایات ائمه اطهار (ع) خانه کعبه نخستین و مقدس ترین بنا و اولین مسجدی است که بر روی زمین ساخته شده است. در احادیث آمده است که در آغاز آفرینش سراسر زمین را آب فرا گرفته بود و نخستین خشکی که آفریده شد زمین زیر کعبه بود که خشکی های دیگر از آن گسترده گشت.
بر اساس روایات اسلامی، کعبه را ابتدا حضرت آدم (ع) ساخت و سپس حضرت ابراهیم (ع) به کمک پسرش اسماعیل (ع) تعمیر و باز سازی کرد. کعبه در زمان پیامبر اکرم (ص) و قبل از بعثت، به دست قریش و با همکاری رسول خدا، بر اساس بنای اولیه ابراهیم (ع)، دوباره بازسازی شد. خداوند کعبه و اطراف آن را «حرم» قرار داده است؛ یعنی مقدس شمرده و ارتکاب گناه و قتل و شکار و تجاوز به جان و مال مردم و جنگ و دزدی و راهزنی و ... را در آن جایز ندانسته است. وقتی مجرمی به آنجا پناه ببرد کسی حق مواخذه او را ندارد.
واقعه مهمی که در دوران حضرت عبدالمطلب (ع)، سرپرست و تولیت کعبه، رخ داد، نجات معجزه آسای آن از ویرانی به دست سپاه ابرهه و اصحاب فیل بود.
دومین حادثه مهم، تولد امام علی (ع) در آن بود. مقارن با ظهور اسلام، صدها بت فلزی و چوبی و سفالی در شکل های گوناگون در داخل و بیرون و بر روی دیوارها و سقف کعبه بود، اما در روز فتح مکه که در ماه رمضان سال هشتم هجری رخ داد، رسول خدا وارد کعبه شد و همه بت ها را از بین برد. ساختمان کعبه به شکل مربع مستطیل و دارای چهار ضلع است که هر ضلع آن را ارکان کعبه می نامند. به مجموع چهار ضلع ارکان کعبه می گویند که سه رکن آن چنین نام دارند: رکن یمانی، رکن شامی و رکن عراقی.
ساختمان کعبه 85 / 14 متر ارتفاع دارد، طولش 58 / 11 و عرضش 22 / 10 متر است. بنای کعبه از سنگ های سیاه و سختی ساخته شده است که پرده سیاهی بر روی آن قرار دارد.
می گویند نخستین بار حضرت اسماعیل (ع) پرده ای بر کعبه کشید و بعدها قریش نیز چنین کردند و پرده داری، منصبی ویژه برای آنان محسوب می شد. اکنون نیز آن پرده به صورتی خاص بافته و بر روی کعبه نهاده می شود.
این بنای شریف بخش های دیگری هم دارد؛ همچون حجر الاسود، ملتزم، مستجار، حطیم و حجر اسماعیل. در نزدیکی آن نیز مقام ابراهیم و چاه زمزم واقع است. گفتنی است تولیت و مناصب کعبه هنوز باقی است.