انصار

انصار جمع ناصر، از ریشه «نصر» و به معنای یاوران است. در صدر اسلام به ساکنان مسلمان مدینه و اطراف آن، بخصوص افراد دو قبیله اوس و خزرج، انصار گفته می شد؛ چرا که آنان به یاری پیامبر اکرم (ص) و مسلمانان مهاجر مکه و نقاط دیگر پرداخته بودند و در نشر اسلام تاثیر زیادی داشتند. پیامبر با ورود به مدینه میان انصار و مهاجر پیمان برادری برقرار ساخت. اولین گروه انصار که در بیرون مکه (در عقبه منی) با پیامبر بیعت کردند شش یا هفت تن و از قبیله خزرج بودند. قرآن کریم انصار را ستوده و پیامبر و ائمه معصومین (ع) نیز از آنان تمجید نموده اند. پیامبر اکرم (ص) به انصار فرموده بود: «شما پس از من مورد بی مهری قرار خواهید گرفت.» و همین اتفاق افتاد، چرا که وقتی معاویه به حکومت رسید، سهم انصار را از بیت المال قطع کرد.
پس از رحلت پیامبر (ص)، برخی از انصار می گفتند جانشین پیامبر باید از میان آنان برگزیده شود؛ اما رقابت میان رؤسای دو قبیله اوس و خزرج و طرفداری کم تأثیر بعضی از انصار از حق خلافت امام علی (ع) و عوامل دیگر سبب گردید که انصار رفته رفته عقب نشینی کنند و عاقبت تسلیم نظر شورای سقیفه بنی ساعده شوند. با قدرت یافتن اشراف قریش در زمان خلافت عثمان، نارضایتی انصار از مهاجرین بالا گرفت و در نتیجه، آنان رفته رفته مدینه را به قصد پیوستن به رزمندگان و مرزبانان اسلامی ترک کردند. برخی از انصار نیز به وضع موجود تن دادند و در دستگاه خلافت بنی امیه به گرفتن مشاغل درجه دوم راضی شدند. البته در میان انصار همواره جمعی از دوستداران اهل بیت (ع) نیز وجود داشت.