عمار یاسر

ابو یقظان عمار بن یاسر عنسی از تبار عبار مذحج یمن و حلیف و هم پیمان قبیله بنی مخزوم مکه بود و در حدود 57 سال قبل از هجرت پیامبر اکرم (ص) در قبیله بنی مخزوم به دنیا آمد. پدرش یاسر و مادرش سمیه از مسلمانان پیشگام و اولین شهیدان اسلام بودند. عمار در حدود 48 سالگی در نخستین سال های بعثت و به هنگام اقامت رسول خدا در خانه ارقم اسلام آورد و در این راه تمام آزارها و شکنجه ها را به جان خرید. به علت این که از مهاجران یمنی محسوب می شد و در مکه طرفدار و پایگاه اجتماعی نداشت از مستضعفان به شمار می آمد.
مشرکان بت پرست مکی، مستضعفان ساکن مکه همچون عمار، بلال حبشی و صهیب را به دلیل مسلمان شدن شکنجه می کردند و گاهی آنان را برهنه کرده، در برابر تابش آفتاب سوزان حجاز روی ریگ های داغ می خواباندند و کتک می زدند؛ گاهی زره فولادین بر بدن آنان می پوشاندند و آنها را در هنگام ظهر در برابر تابش آفتاب قرار می دادند و گاهی نیز تخته سنگی بزرگ روی سینه آنها می نهادند تا از این طریق آنان را وادار سازند از آیین محمد دست بکشند. عمار در اثر این شکنجه ها به همراه گروهی از مسلمانان به حبشه هجرت کرد و اندکی بعد، پس از آرامش نسبی مکه، به این شهر برگشت و آنگاه به مدینه هجرت نمود.
رسول خدا بین او و حذیفه بن یمان پیمان برادری استوار ساخت. عمار در ساخت مسجد النبی حضور فعال داشت. وقتی با توهین عثمان مواجه شد، پیامبر خدا در شأن او، این خبر غیبی را فرمود: «انک من اهل الجنه، تقتلک الفئة الباغیة؛ تو از اهل بهشت هستی. ستم پیشگان تو را خواهند کشت.» او در نبردهای بدر، احد و جنگ های دیگر و نیز بیعت رضوان همراه رسول خدا حضور یافت و در همه این نبردها از پیشگامان لشگر اسلام بود. پس از رحلت پیامبر، عمار در کنار سلمان فارسی، ابوذر و مقداد از اعضای اصلی هسته ی مرکزی تشیع، حضوری فعال داشت. وی از مخالفان و معترضان به ماجرای شورای سقیفه بنی ساعده بود و در مواقع مختلف از امام علی (ع) دفاع کرد. برای دفاع از اسلام در جنگ یمامه در سال 12 قمری شرکت جست و گوش خود را از دست داد. عمار مدتی از سوی عمر ابن خطاب والی شهر کوفه بود.
در هنگام خلافت عثمان، عمار از مخالفان مشهور حکومت بود و در این راه برای بار دیگر به مقام جانبازی در راه خدا نایل آمد. نقل است که وقتی عثمان با سخنان منطقی عمار و انتقاد صریح او از چپاول ثروت مسلمانان از ناحیه حکومت، مواجه شد، وی را به شدت مورد ضرب و جرح قرار داد و لگدهای او بر شکم عمار باعث شد عمار به بیماری فتق مبتلا شود. پس از قتل عثمان، عمار از دعوت کنندگان مردم به بیعت با امام علی (ع) و از نخستین بیعت کنندگان با آن امام بود. از آن پس در همه صحنه ها یار مخلص و مشاور امین امیر مؤمنان بود و در جنگ های جمل و صفین نیز شمشیر زد تا این که در سال 37 هجری در 94 سالگی به ضرب شمشیر سپاه ستمگر معاویه، در جنگ صفین به فیض شهادت نایل آمد و خبر غیبی پیامبر خدا تحقق یافت.
مرگ عمار، امیرالمؤمنین را سخت ناراحت کرد و در کنار پیکر بی جان او فرمود: «رحم الله عماراً یوم ولد.. و یوم قتل.. . یبعث حیاً؛ خدا عمار را رحمت کند، روزی که به دنیا آمد، روزی که کشته شد و روزی که دوباره مبعوث می شود.» آنگاه بر پیکر وی نماز خواند و بدنش را در منطقه صفین به خاک سپرد.