حالات و کردارهای امام علی قبل از شهادت

در روایت است که امام علی (ع) این آیه را بسیار تلاوت میکرده اند: «أیحسب الانسـان أن یترک سدی؛ آیا انسان چنین می پندارد که مهمل آفریده شده و به خود واگذارده شده است؟» (قیامت/ 36) و اشک از چشمانشان جاری می شد و هر وقت این آیه را تلاوت میکردند، مکررا میخواندند. امیرالمؤمنین خبر دارد که در پس این پرده چه خبر است؛ او امام است، عالم السر و الخفیات است، عالم غیب و شهادت مشهود اوست.
ابن حجر هیثمی مکی می نویسد: «و کان علی فی شهر رمضان الذی قتل فیه یفطر لیلة عند الحسن و لیلة عند الحسین و لیلة عند عبدالله بن جعفر، و لا یزید علی ثلاث لقم و یقول: أحب أن ألقی الله و أنا خمیص؛ حضرت در ماه رمضانی که در آن ضربت خورده و شهادت یافت، اینطور بود که یک شب در نزد امام حسن مجتبی (ع) افطار می نمود، و یک شب در نزد امام حسین (ع)، و یک شب در نزد عبدالله ابن جعفر (که برادر زاده آنحضرت و شوهر حضرت زینب (س) بود) و هیچگاه از سه لقمه تجاوز نمی کرد و میفرمود: من دوست دارم که در هنگام رحیل گرسنه باشم» (الصواعق المحرقة؛ ص 80). «فلما کانت اللیلة التی قتل فی صبیحتها (علی بن أبی طالب) أکثر الخروج و النظر إلی السمآء، و جعل یقول: و الله ما کذبت و ما کذبت؛ و إنها اللیلة التی وعدت؛ در آن شبی که در صبحش علی بن أبیطالب ضربت خورده و به شهادت رسید، زیاد از اطاق خارج می شد و نگاه به آسمان میکرد و میفرمود: قسم به خداوند نه من دروغ میگویم، و نه دروغ به من گفته شده است؛ این شب همان شبی است که به من وعده داده شده است» (همان مصدر).
آری! این شب، شب وصالست. شب ملاقات و زیارت محبوب است. حضرت در آن شب بسیار منقلب بود. انقلاب آن حضرت روی سعه نفس و عظمت ظرفیت و استعداد بود. ظرفیت او همه موجودات است، چون امام قلب عالم است، و بر هر موجودی إفاضه وجود از ذات مقدس پروردگار بوسیله او می شود؛ بنابراین رحلت او تکان به همه موجودات ارضی و سمائی خواهد داد، و در سر هر موجودی انقلاب مشهود خواهد بود؛ و اینست معنای انقلاب امام در هنگام رحلت. سیمای مبارک و چهره منیر حضرت أمیرالمؤمنین حکایت از ظهور همه موجودات میکند، و قلب مبارکش به طپش قلب همه موجودات می طپد. أمیرالمؤمنین از آسمانها و زمین و تمام قلوب بنی آدم و قلوب جن و ملک بیشتر است. او حائز جمیع مقامات ملک و ملکوت است. او دارای مقام ولایت کلیه الهیه، و متصرف در عالم إمکان است؛ و چنین حرکتی لرزه به عالم وجود خواهد انداخت.
خداوند در قرآن کریم می فرماید: «وسع کرسیه السماوات و الارض؛ وسعت تخت حکمرانی پروردگار به اندازه آسمانها و زمین است» (بقره/ 255) و این سعه و گشایش نسبت به سعه و گشایش عرش خدا ناچیز است؛ و عرش خدا دل مؤمن است. آنهم چه مؤمنی؟ أمیرالمؤمنین، که میوه عالم خلقت و نتیجه و عصاره آفرینش و جوهره وجود است. أمیرالمؤمنین میخواهد رحلت کند، رحلت مطلقه بسوی حبیب.