ملائکه، مدبر عالم طبیعت

در قرآن می خوانیم: «تعرج الملائکة والروح الیه فی یوم کان مقداره خمسین الف سنة* فاصبر صبرا جمیلا؛ فرشتگان و روح، در روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است به سوی او بالا می روند پس صبری زیبا پیشه کن.» (معارج/4-5)
ملائکه الهی به حکم آیه «و ما منا الا له مقام معلوم» (صافات/164) (هر یک از ما فرشتگان مقام معین و معلوم و درجه و معرج معین و مشخصی داریم) از مقام خودشان هرگز تجافی نمی کنند. بله، به امر خداوند، به امر الهی و مشیت الهی تدبیر این عالم به آنها واگذار است. عالم ما که عالم طبیعت است چون در ذات خود مستشعر به هدف و شعور و نظام و این امور نیست، در تسخیر نیرو های دیگری است که قرآن از آن نیرو ها به ملائکه تعبیر می کند، آنها هستند که (به امر) الهی نظام عالم طبیعت را اداره می کنند.
تعبیری عالی است آن حدیث معروف که پیامبر اکرم فرمود (در کلام امیرالمؤمنین هم هست): «من عرف نفسه عرف ربه؛ هر کسی که خود را بشناسد، خدای خود را می شناسد.»
مثالی عرض کنم: این چگونه است که انسان تا زنده است، تا این نیروی حیاتی، این روح در او هست این اندام یک نظامی دارد و این نظام را بیست سال، شصت سال، نود سال حفظ کرده؛ چشم سر جای خودش، ابرو سر جای خودش، بینی سر جای خود، قلب سر جای خودش کارش منظم و مرتب انجام می دهد؛ تا این موجود می میرد فورا تمام اینها شروع می کنند به متعفن شدن و متلاشی شدن و اندام خود را وا می گذارد.
این عناصری که در آن هست (هوا، آب، اکسیژن، هیدروژن) هر کدام راه خودش را پیش می گیرد و بدن تجزیه می شود، هر عنصری به جای خودش می رود و به (همجنس) خودش ملحق می شود، گویی هیچ چیزی نیست. این چگونه است که این بدن شصت سال هفتاد سال هیچ دست به ترکیبش نمی خورد، انگشت ها وضع خودش را حفظ می کرد، رگ ها و غیر آنها وضع خودشان را حفظ می کردند، (ولی اکنون چنین نیست؟ علت آن این است که) آن نیروی نظام دهنده وجود ندارد.
حال تمام این دنیای ما حکم یک بدن را دارد. این نظمی که الآن می بینید، همین طور که این نظم بدن ما قائم به یک حیات است و اگر این حیات صعود کند و به مقام خودش برود یک دفعه متلاشی می شود، همین گونه است نظم و نظام این عالم طبیعت. اگر خورشید از مقام خودش تجافی نمی کند، اگر ماه کار خودش را انجام می دهد، اگر کهکشان ها، ستاره ها و همه چیز سر جای خودش هست به حکم یک حیات است. قرآن آن قدرت ها و قوه هایی را که این عالم را تدبیر می کنند، ملائکه نامیده است.
قرآن می گوید همین طور که روح انسان یک دفعه بدن را رها می کند، موتش می رسد و تا موتش رسید به عالم خودش می رود و این دیگر متلاشی می شود «تعرج الملائکه والروح الیه؛ همه ملائکه که مأمور تدبیر این عالم هستند و روح (به سوی مقام خودشان) عروج می کنند.»