مقصود از دوری و نزدیکی قیامت

خداوند در قرآن درباره قیامت می فرماید: «انهم یرونه بعیدا* و نراه قریبا؛ آنان (کافران) او را دور می بینند ولی ما او را نزدیک می بینیم» (معارج/6 و7).

مقصود از دوری یا نزدیکی قیامت
مقصود از این دوری و نزدیکی چیست؟ آیا مقصود این است که کافران در زمان دورتر می بینند، مثلا آنها معتقدند که قیامت بعد از میلیونها سال پیدا می شود ولی ما معتقدیم زمانش نزدیکتر است مثلا دوهزار سال دیگر؟ آنها که اساسا معتقد به قیامت نیستند، به دورش هم –به آن معنا– معتقد نیستند. دوری و نزدیکی در اینجا معنی و مفهوم دیگری دارد.
وقتی که یک چیزی از نظر احتمال برای انسان خیلی ضعیف باشد، مثلا در هزار احتمال یک احتمال آن را نمی دهد می گوید دور است. مثلا به شخصی می گویید فلان کار را می خواهید بکنید پس فلان مطلب چه می شود؟ می گوید کو یک چنین چیزی! کو حالا! مقصود این است که احتمال آن خیلی ضعیف است. خود ما می گوییم احتمال فلان چیز خیلی بعید است، به احتمال دوری چنین است. این دوری و نزدیکی به حسب ذهن ماست. ما چون احتمالش برایمان خیلی ضعیف است می گوییم فلان چیز به احتمال بسیار دور چنین است. ولی همان مطلب را آن کسی که یقین دارد می گوید احتمال دوری نیست، خیلی هم نزدیک است.
پس در اینجا مسئله دوری و نزدیکی، دوری و نزدیکی زمانی نیست، دوری و نزدیکی از نظر ضریب احتمالات است. می گوید ما او را نزدیک می بینیم. به نظر می رسد مقصود از «ما» خداوند متعال به علاوه فقط ملائکه نیست، بلکه خدا که حق است و همه اهل حق؛ چون ما در آثار مسلم داریم که اهل یقین قیامت را آنچنان نزدیک می دیدند که الآن (یعنی در زمان حال) می دیدند.
نهج البلاغه می فرماید: «و حققت القیامة علیهم عداتها» (نهج البلاغه خطبه 222) اینها در حال عبادت خدا که می ایستند قیامت وعده هایش را درباره شان الآن تحقق بخشیده؛ یعنی الآن بین خودشان و قیامت فاصله ای نمی بینند و الآن همه چیز را شهود و احساس می کنند و می بینند.
این است معنای «انهم یرونه بعیدا* و نریه قریبا». آنها قیامت را دور می بینند چون حقیقت را از پشت پرده زمان مشاهده می کنند؛ (و ما نزدیک می بینیم) مثل آن وقتی است که یک نفر حقیقتی را قبل از وقوعش دارد کشف و شهود می کند. مثالش برای افراد عادی زمانی است که انسان در عالم رؤیا حادثه ای را می بیند. حادثه ای که مثلا دو ماه دیگر عینا می خواهد واقع بشود او آن حادثه را قبلا می بیند؛ گویی «طی زمان» پیدا می کند؛ قبل از اینکه واقع بشود آن را در جای خودش می بیند.