امام علی (ع)، نمونه کامل انسانیت

ما چرا امام علی (ع) را یک انسان کامل میدانیم؟ برای اینکه درد اجتماع را حس میکرده، برای اینکه من او تبدیل به ما شده بود. برای اینکه خود او خودی بود که همه انسانها را جذب می کرد. او به صورت یک فرد مجزا از انسانهای دیگر نبود بلکه واقعا خودش را به منزله یک عنصر، یک انگشت، یک عصب در یک بدن احساس می کرد که وقتی ناراحتی ای در یک جای بدن پیدا می شود این عضو ناآرام و بی قرار می گردد. و این سخن اصلا مال خود اوست، این تعبیرات مال خود اوست.
قبل از اینکه در قرن بیستم، فلسفه های اومانیستی این حرفها را بیاورند علی (ع) اینها را گفته است، وقتی که خبردار می شود که عامل او، فرمانداری که از ناحیه او منصوب است در یک مهمانی شرکت کرده است نامه عتاب آمیزی به او می نویسد که در نهج البلاغه هست. حال چه مهمانی بوده است؟ آیا آن فرماندار در مهمانی شرکت کرده بوده که در سر سفره آن مشروب بوده است؟ نه. در آنجا قمار بوده؟ نه. در آنجا مثلا زنهائی را آورده و رقصانده بودند؟ نه. در آنجا کار حرام دیگری انجام داده بودند؟ نه. پس چرا آن مهمانی مورد ملامت قرار می گیرد و نامه تند نوشته می شود؟
می گوید: «و ما ظننت انک تجیب الی طعام قوم عائلهم مجفو و غنیهم مدعو؛ من باور نمی کردم که دعوت به سفره کسانی را بپذیری که بینوایانشان رانده اند و توانگرانشان فراخوانده» (نهج البلاغه، نامه 45). گناه فرماندارش این بوده که بر سر سفره ای شرکت کرده است که صرفا اشرافی بوده، یعنی طبقه اغنیا در آنجا شرکت داشته و فقرا محروم بوده اند. علی (ع) می گوید: من باور نمی کردم که فرماندار من، نماینده من پای در مجلسی بگذارد که صرفا از اشراف تشکیل شده است. بعد راجع به خودش و زندگی خودش برای آن فرماندار شرح می دهد. درباره خود می گوید: درد مردم را از درد خودش بیشتر احساس می کرد، درد آنها سبب شده بود که اساسا درد خود را احساس نکند. سخنان علی (ع) نشان داده که او واقعا دانا و دانشمند و حکیم بوده است.
امام علی را که اینقدر ستایش می کنیم نه فقط به خاطر اینست که باب علم پیامبر اکرم بوده که پیامبر فرمود: «انا مدینة العلم و علی بابها». بیشتر از این جهت ستایش می کنیم که انسان بود، این رکن از انسانیت را داشت که به سرنوشت انسانهای محروم می اندیشید، غافل نبود، درد دیگران را احساس میکرد. چنانکه سایر ارکان انسانیت را هم داشت.