حس سپاسگزاری در انسان

احساس پاکیزه ای در انسان وجود دارد که از امتیازات انسان است که آن را سپاسگزاری می گویند و ترجمه کلمه "شکر" است و آن در وقتی است که از ناحیه کسی به انسان خیری برسد، انسانیت انسان اقتضا می کند که نسبت به او اظهار امتنان بنماید.
فرض کنید هنگامی که انسان با اتومبیلش از محلی در حال عبور است اگر با اتومبیل دیگری برخورد کند که او حق عبور دارد و می تواند از راه استفاده کند، در چنین حالی اگر او توقف کرد و اجازه داد که ما قبلا عبور کنیم، ادب انسانی که مقتضای فطرت پاک اوست اقتضا می کند که با گفتن کلمه "متشکرم" و یا عملا با تکان دادن سر یا دست از او سپاسگزاری کند.
این صفت به این حد در حیوان وجود ندارد و از مختصات انسان است و این که خدای متعال در قرآن سؤال می کند: «هل جزاء الاحسان الا الاحسان»؛ «آیا جزای احسان و نیکی جز احسان است؟» (الرحمن/60) سؤالی است که مخاطب آن فطرت سلیم انسانی است و وجدان پاک انسان پاسخگوی آن است.
و اینکه گفته شده است که اگر هر کس خودش را بشناسد، خدا را نیز می شناسد، مطلب بسیار عظیم و درستی است.
شناخت کامل انسان خویش را، راهی است که به شناخت الله منتهی می گردد. یکی از راه های شناختن انسان همان شناختن احساس های خاص انسانی است که یکی از آنها همین احساس سپاس است که فرمانده آن وجدان است و به تعلیم و تربیت های محیط مربوط نیست و از آداب و رسوم محلی بشمار نمی رود و اختصاص به اقلیمی غیر اقلیمی ندارد.
آداب و رسوم است که با تغییر مکان و زمان دگرگون شده حتی گاهی عینا متضاد می شود. مثل کلاه از سر برداشتن و گذاشتن که هر دو علامت احترام است ولی هر کدام در جامعه ای مرسوم است و در هیچ جامعه ای دیده نشده است که پاداش نیکی را بدی دهند و به اینکه جزء رسوم محلی است توجیه نمایند.