ابوسلمه خلال

ابوسلمه حفص بن سلیمان خلال، معروف به وزیر آل محمد. عنصر مهمی که در دعوت بنی عباس در عراق، نقش مهمی داشت و در براندازی خلافت بنی امیه مؤثر بود. او از موالی بنی حارث بن کعب و از توانگران و بزرگان شیعه در کوفه است. اگرچه بعضی مورخین او را از "بنی سعید" و بعضی از موالی بنی سبیع از تیره همران گفته اند. ابوسلمه، داماد بکیربن ماهان بود که بعد از مرگ پدرزنش، متصدی دعوت عباسیان در کوفه شد و این موضوع در زمان رهبریت «ابراهیم امام» به اطلاع او رسید. ابراهیم امام دوباره ابوسلمه را مأمور رسیدگی به امور شیعیان خراسان کرد که در مرتبه دوم «ابومسلم خراسانی» با او همراه بود و به اتفاق همدیگر، دعوت خود را در شهرهای مختلف شروع کردند. ولایات مرکزی و شرقی ایران به دست ابومسلم و ولایات عراق و جزیره و شام را ابوسلمه در دست داشت.
به دنبال دستگیری امام ابراهیم در حمیمه، ابوسلمه او را در خانه ولیدبن سعد، جای داد و خودش عهده دار امور او شد تا اینکه ابراهیم از دنیا رفت و قبل از آن برادر خود ابوالعباس سفاح را جانشین خود کرد و به او گفت که بعد از من، نزد ابوسلمه به کوفه برو و خانواده مرا نیز ببر. با مرگ ابراهیم و ورود سفاح به کوفه و اتفاقات پی در پی که می افتاد، ابوسلمه تصمیم گرفت که یکی از علویان را به خلافت بنشاند و عباسیان را کنار بگذارد، ولی موفق نشد و مردم با ابوالعباس سفاح بیعت کردند. او که کینه ابوسلمه را به دل گرفته بود، در ظاهر ابوسلمه را به وزارت خود منصوب کرد و به "وزیر آل محمد" ملقب ساخت.

برکناری ابوسلمه
ابوسلمه خلال، بعد از اینکه سفاح خلیفه شد، خطبه ای برای مردم کوفه خواند و ضمن جلب اعتماد آنها، خواست که با خلیفه بیعت کنند و این واقعه در ربیع الاول سال 132 ق انجام شد. سفاح هم بعد از انتخاب به خلافت، فورا عاملان ابوسلمه را از کوفه و دیگر مکان ها از کار برکنار کرد و از منصب خودشان برداشت. از جزئیات سالهای آخر عمر او، اطلاعی در دست نیست، ولی می دانیم که از آنجا که ابوالعباس تمایل او را به آل علی می دانست، دائما در فکر قتل او بود،

اخبار مربوط به قتل ابوسلمه
ولی آنچه مسلم است اینکه، سفاح چون از طرف ابومسلم خراسانی، مطمئن نبود که بتواند نقشه قتل او را انجام دهد از این رو توسط برادرش ابوجعفر منصور، طرح توطئه قتل او را مطرح کرد. ابوجعفر نزد ابومسلم به خراسان رفت و مدتی اعمال ابوسلمه را برای ابومسلم شمرد و او را از تماس با اولاد علی (ع) آگاه کرد. ابومسلم، با شنیدن این خبر، مزدوری را برای قتل او فرستاد. در یکی از شب ها که ابوسلمه، نزد خلیفه رفته بود و تا نیمه شب آنجا بود، در برگشت او به خانه اش در کوفه «مرار بن انس ضبی» و همدستانش که بر سر راه او کمین کرده بودند، او را کشتند و فردای آن روز، در هاشمیه نزدیک کوفه او را به خاک سپردند. بعد از قتل او، در همه جا گفتند که خوارج او را کشته اند. روایتی هم حاکی از این است که جسد او را بر پیکر دارالاماره کوفه به دار کشیدند، ولی با توجه به نفوذ فراوان ابوسلمه در کوفه، این کار از بنی عباس بعید به نظر می آید. شهرت او به خلال یعنی سرکه فروش، به خاطر شغل او و نزدیکی منزلش در کوفه با محله سرکه فروشان و تماس دائمی او با سرکه فروشان است.