لزوم اتحاد بین فرق در عین وجود مباحث علمی و عقیدتی

پرسش: بیعت حضرت علی (ع) به خاطر حفظ مصالح مسلمین با خلفای ثلاثه از نظر تاریخی محتوم است، با این وضع سب و لعن کسانی که در صدر اسلام مقام و موقعیتی یافته بودند چه صورتی دارد؟ آیا ما می توانیم به اصطلاح کاتولیک تر از پاپ باشیم و بر خلاف راه علی (ع) مصالح مسلمانان را در نظر نگیریم و دامنه اختلافات غیر علمی مذهبی و فرقه ای را دامن بزنیم؟ شکی نیست که ما هوادار بحث علمی -در سطح عالی آن- هستیم، ولی کینه جویی و تحریک عواطف برادران مسلمان چه فایده ای دارد و از نظر بینش مذهبی چه صورتی دارد؟ ما عملا دیدیم که تأسیس «دار التقریب بین المذاهب الاسلامیة» در قاهره و تأیید مرحوم آیت الله بروجردی، آیت الله کاشف الغطاء و علمای شیعی دیگر، نتایج درخشانی از قبیل صدور فتوای «شیخ محمود شلتوت» رئیس دانشگاه اسلامی الازهر درباره جواز تعبد به مذهب شیعه را داشت، آیا بهتر نیست که همان راه ادامه یابد و مباحثات علمی در سطح عالی هم، همچنان ادامه یابد و به گروه های سنی یا شیعه مغرض و مفسد اجازه فعالیت داده نشود تا دشمنان اسلام از این اختلافات، سوء استفاده نکنند؟
پاسخ: اتحاد یا تقریب اسلامی به طوری که منجر به فراموشی معارف دینی و متروک شدن دستورات مذهبی نباشد و مزایایی دینی در برداشته باشد تردیدی در رجحان آن از نظر عقل و منطق نیست. متأسفانه نیرویی که مسلمانان صدر اول با پیروی از تعلیمات قرآن به دست آورده و در پرتو آن، در کمتر از یک قرن، فرمانروایی قسمت اعظم معموره را به دست آوردند، در اثر اختلاف کلمه و رها ساختن فکر اجتماعی این نیروی شگرف به کلی منحل شد و ثروت واقعی و موجودیت حقیقی شان به تاراج رفت. البته عوامل جدایی تا می توانستند این دو طایفه بزرگ اسلامی را از هم جدا نمودند ولی باید همواره متذکر این حقیقت بود که اختلاف دو طایفه در فروع است و در اصول دین با هم اختلافی ندارند و حتی دو فروع ضروریه دین مانند: نماز، روزه، حج، جهاد، و غیر آنها متفقند و همگی قرآن و کعبه را یکی می دانند. روی همین اصل هم بود که شیعیان صدر اول، هرگز از صف اکثریت کنار نرفته و در پیشرفت امور عامه اسلامی با عموم مسلمین هرگونه تشریک مساعی و بذل نصح را می نمودند. و هم اکنون نیز بر عموم مسلمین لازم است که اتفاق خود را در اصول آیین مقدس اسلام در نظر گرفته و از این همه فشار و ناراحتی که در طول این مدت از بیگانگان و عوامل خارجی کشیده اند، به خود آمده و تفرقه عملی را کنار گذاشته و در یک صف قرار گیرند و قبل از آن که دیگران این مسئله را به عنوان یک حقیقت تاریخی کشف و در کتب خود درج کنند، خود مسلمانان این حقیقت را عملا تثبیت نمایند.
خوشبختانه دنیای اسلام کم کم به این حقیقت پی می برد و تأیید فکر تقریب بین مذاهب اسلامی از طرف مراجع شیعه برای همین منظور بود و شیخ بزرگوار «ازهر» نیز این حقیقت را با کمال صراحت لهجه بیان نموده و اتفاق کامل دینی شیعه و سنی را به همه جهانیان اعلام نمود و شیعه باید سپاسگزار این مرد بزرگوار بوده و از عمل بی آلایش وی تقدیر نماید و چنان که در سؤال اشاره شده است این امر، منافاتی با بحث علمی–تاریخی در مسائل عقیدتی ندارد و باید هم مناقشه علمی شیعه و سنی در سطح عالی، همواره ادامه یابد تا تاریکی ها روشن و حقایق برای عموم کشف گردد و این امر ربطی به تعصب ورزی و حمله و نشر اکاذیب ندارد.
ما از خداوند می خواهیم که افراد مغرض و مفسد را هدایت و اصلاح فرماید و مسلمانان را توفیق دهد که با اتحاد علمی خود، مجد و عظمت گذشته را باز یابند. «انه سمیع مجیب.»