حجاج بن مسروق جعفی

مؤذن امام
حجاج بن مسروق از یاران امام علی (ع) بود. اصالتا یمنی بود ولی در کوفه اقامت داشت و منسوب بود به جعفی تیره ای از قبیله مذحج. او تا پیش از شهادت امام علی (ع) در کوفه همدم و همنشین امام علی (ع) بود. حجاج وقتی خبر رفتن امام حسین (ع) را از مدینه به مکه شنید برای ملاقات امام از کوفه به مکه رفت و همراه کاروان حسینی به کربلا آمد. همواره در کنار امام حسین بود و در همه ی اوقات نماز اذان می گفت تا جایی که برخی به او لقب «مؤذن حسین» داده اند. او در مسیر راه در منزلگاه قصر بنی مقاتل از سوی امام حسین (ع) به همراه یزید بن مغفل جعفی نزد عبیدالله بن حر جعفی رفت تا او را نیز برای یاری امام دعوت کند، هر چند عبیدالله این توفیق را پیدا نکرد و تا آخر عمر را با عذاب وجدان گذراند. حجاج همچنین در منزلگاهی در بین راه که اکثر مورخین آن را «شراف» گفته اند، هنگامی که سپاه امام در برابر سپاه حر ریاحی قرار گرفت و آنان مانع حرکت کاروان حسینی شدند آنگاه که موقع نماز بود و سیدالشهداء خواست آن را به جا آورد به دستور امام، اذان ظهر گفت. در روز عاشورا نیز از امام (ع) اجازه گرفت به میدان جنگ رفت و تعدادی از سربازان لشگر عمر سعد را کشت. (به نقل مختلف مورخان او حدود 50 نفر را -به همراهی غلام خود- کشت.) پس از نبرد با دشمن در حالی که تنش آغشته به خون بود، از میدان به حضور امام برگشت و این اشعار را برایش خواند.
فذتک نفسی هادیا مهدیا *** فالیوم تلقی جدک النبیا
ثم اباک ذاالند اعلیا *** ذاک الذی نعرفه وصیا
والحسن الخیر الرضی الولیا *** و اسدالله الشهید الحیا
وذالجناحین الفتی الکمیا *** وفاطم والطاهرالزکیا
ومن مضی من قبله تقیا
جانم به قربانت! ای حسین که هدایت شده و هدایت کننده ای! امروز جدت رسول خدا و پدرت علی، صاحب سخاوت و بخشش که ما او را به عنوان وصی پیامبر می شناسیم و امام حسن را همراه اسدالله (حمزه)، جعفر طیار دلاور و فاطمه و پاکیزگان و متقیانی که پیش از او درگذشته اند، ملاقات خواهی کرد.
و بعد گفت: فی جبکم اقاتل الدعیا *** و اشهد الله الشهید الحیا
لتبشروا یا عترة النبیا *** بجنة شرابها مریا *** و الحوض حوض المرتضی علیا
ای خاندان پیامبر! برای دوست شما با این «زنا زاده» می جنگم تا مرا به بهشتی که شربتش گوارا و حوضش از آن علی مرتضی است مژده بدهید.
و باز به میدان برگشت و آن قدر جنگید تا به شهادت رسید.
توضیح: القاب او را جعفی و مذحجی و کوفی و نیز حجاج بن مسروق بن مالک بن.... جعفی و حجاج بن مرزوق گفته اند.