پذیرایی از بهشتیان، یکی از نعمتهای مادی بهشت در قرآن

از نظر قرآن مجید معاد هم جنبه جسمانی دارد و هم جنبه روحانی، چرا که انسان در آن صحنه با جسم و روح حاضر می شود، و طبعا باید در هر دو جنبه غرق مواهب و برکات الهی گردد. آنها که نعمتهای بهشتی را همه معنوی و روحانی می پندارند، و آیاتی که دلالت بر نعمتهای جسمانی می کند همه را به زبان کنایه فرض می کنند، در حقیقت از این نکته غافلند که انحصار نعمتهای بهشتی به نعمتهای روحانی مفهومش نفی معاد جسمانی است که برخلاف صریح آیات قرآن است. و اصولا «جسم» و «روح» دو همزاد به هم پیوسته اند، همان گونه که در این جهان جدا از یکدیگر نمی توانستند  به تکامل ادامه دهند، در آن جهان نیز برای بهره گیری از مواهب الهی جدا از یکدیگر نمی توانند باشند(دقت کنید).

به هرحال نعمتهای جسمانی بهشت مانند نعمتهای معنوی بسیار متنوع، گسترده و جالب و دل انگیز است و قرآن روی آن بسیار تکیه کرده است تا از این طریق توجه همه انسانها را به اعمال و صفات و فضائلی که سرچشمه این مواهب است جلب کند (و می دانیم نوع بشر بیش از آنچه به نعمتهای روحانی می اندیشد توجه به مواهب  جسمانی دارد) و در عین حال فصل مهمی برای بیان نعمتهای معنوی و لذات روحانی بهشت گشوده است که اگر از نظر گستردگی بیان در حد نعمتهای مادی نیست ولی از نظر کیفیت و معنی، بسیار بر آن پیشی می گیرد. با این اشاره به قرآن باز می گردیم و شرح نمونه ای از این نعمتهای جسمانی را از لسان قرآن می شنویم:

پیش پذیرائی بهشتیان!
قابل توجه اینکه در چندین آیه از آیات قرآن به تعبیر پرمعنائی برخورد می کنیم که از نکته تازه ای برمی دارد و آن تعبیر به «نزل» است که نخستین بار در سوره آل عمران آیه 198 آمده است، می فرماید: "لهم جتات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها من عند الله و ما عندالله خیر للابرار" «برای پرهیزگاران، باغهائی از بهشت است که از زیر درختانش نهرها جاری است، همیشه در آن خواهند بود، و این «نخستین پذیرائی» است که از خداوند  به آنها می رسد و آنچه نزد خدا است برای نیکان بهتر است». شبیه این تعبیر در آیه 107 کهف و آیه 19 سجده، و آیه 62 صافات و آیه 32 فصلت آمده است. برای روشن شدن مفهوم حقیقی این آیات باید معنی «نزل» دقیقا روشن شود.

«راغب» در «مفردات» می گوید: "النزال ما یعد للنازل من الزاد" «نزل چیزی است که برای میهمانی که فرود می آید از زاد و توشه فراهم می کنند». طبق این تفسیر تمام نعمتهائی که برای پذیرائی میهمان آماده می شود مصداق «نزال» است. همین معنی در «صحاح اللغه» و «مقائیس » نیز آمده است. بعضی از مفسران گفته اند «نزل» به معنی پذیرائی سلطان از افرادی است که بر او وارد می شوند قبل از آنکه حقوق و شهریه ای برای آنها مقرر گردد ولی بعضی دیگر گفته اند «نزل» نخستین چیزی است که به وسیله آن از میهمان پذیرائی می شود (مانند شربت یا میوه ای که در زمان ما در آغاز ورود برای میهمانها می آورند). این معنی با مفهوم «نزول» که به معنی فرود آمدن است تناسب زیادی دارد. بنابراین با توجه به اینکه قرآن می گوید: باغهای بهشتی (با تمام نعمتها و مواهبش ) پیش پذیرائی الهی در آن میهمانسرای بزرگ است، مفهومش این است که پذیرائیهای سیار مهمتر و عالیتر در پی آنها است و شاید اشاره به همان نعمتهای معنوی و جذبه های روحانی و جلوه های ربانی باشد، به همین دلیل  در آیه 198 آل عمران بعد از جمله "نزولا من عند الله" می فرماید: "و ما عندالله خیر للابرار" «آنچه نزد خدا است برای نیکان بهتر است» (دقت کنید).

حتی اگر «نزول» به معنی مجموعه طعام و غذائی باشد که برای میهمان آماده می کنند (آن گونه که از کلمات جمعی از ارباب لغت استفاده می شود) باز هم نمی توان انکار کرد که پذیرائی شخص کریم و بزرگ منحصر به اطعام میهمان نخواهد بود، بلکه علاوه بر آن، خلعتها و نعمتها و جوائزی به آن هدیه می کنند که  طعام در برابر آن ساده است، بنابراین نزل را هر گونه معنی کنیم اشاره لطیفی به مواهب معنوی روحانی بهشت خواهد داشت.