اقسام انفال با توجه به آیات قرآن

اعوذبالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

1- "یسئلونک عن الانفال قل الانفال لله والرسول فاتقوا الله و أصلحوا ذات بینکم و اطیعوا الله و رسوله إن کنتم مومنین" «از تو درباره‌ی انفال سئوال می‌کنند. بگو: انفال مخصوص خدا و رسول است، پس از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید و میان بردارانی که با هم ستیز دارند، آشتی دهید و اطاعت خدا و پیامبرش را بنمایید، اگر ایمان دارید».

انفال منحصر به غنایم جنگی نیست، بلکه اقسام متعدد دارد که خلاصه‌ای از روایات نقل شده در این باب ذکر می‌شود. کتاب وسائل الشیعه از راویان معتبر نقل می‌کند که وقتی از امامان علیهم السلام راجع به انفال سوال کرده‌اند، در جواب، موارد عدیده‌ای را بیان فرموده‌اند ازجمله: "منها المعادن والاجام" یک قسم از انفال، معدن ها هستند، یعنی ذخیره‌های زیرزمینی که مالک خصوصی ندارد و خداوند آنها را برای رفع حوائج انسان‌ها قرار داده است. معادن نیز- ماننند معدن نفت- فراوانند و منشأ خیرات بسیاری هستند. کشورهای اسلامی از این نظر، منابع سرشاری دارند که اگر به دست حاکمی عادل در میان همه‌ی مردم تقسیم شوند، موجبات رفاه عمومی به وجود خواهد آمد. منظور از والآجام جنگل‌هاست. جنگل‌های بسیاری در جهان وجود  دارد که مالک خصوصی ندارد و مصرفش تأمین منافع عمومی مردم است.

"و کل ارض لا رب لها" هرجایی که اهالی آن ]به هر دلیلی[ رهایش کرده و رفته اند  و دیگر مالکی ندارد.
"و بطون الاودیه ورئوس الجبال" بیانان‌های وسیع و لم یزرع و مراتعی که بالای کوه‌هاست.

"و صفایا الملوک مما کان بایدیهم من غیر وجه الغصب اما المغصوبه کلها مروده" آن چیزهایی که پادشاهان به خود اختصاص داده بودند به شرط آن که آنها را با زور از مردم نگرفته باشند. اما آنچه سلاطین آنها را با زور از مردم گرفته‌اند باید به صاحبان اصلی‌اش بازگردانده شود وجزء انفال محسوب نمی‌شود.

حاصل آن که تمام موارد ذکر شده‌ی تحت عنوان انفال از آن خدا و رسول است و باید در اختیار حاکم جامع الشرایط اسلامی قرار گرفته و در راه تأمین منافع و مصالح عامه‌ی  امت اسلام به مصرف برسد، نه در راه تأمین منافع شخصی فرد یا افرادی.

در همین آیه، سه جمله به عنوان موعظه و نصیحت آمده است. پس از بیان جنگ بدر و به دست آوردن غنائم، مشاجره‌ای بین مجاهدات بر سر این اموال که از آن کدام گروه باشد، در این زمینه آیه نازل شد و فرمود: این همه از آن خدا و رسول است و مال کسی نیست. سپس خداوند آنها را موعظه کرده، از توجه به دنیا برحذرشان می‌دارد و می ‌فرماید: "فاتقوا الله»؛" «ای مجاهدان در راه خدا، تقوا داشته باشید». هم جانب خدا را رعایت کنید، هم قدر و کرامت انسانی و اسلامی خود را بشناسید؛ خود را ارزان نفرشید، کار پرارزش خود را کم ارزش یا بی ارزش نکنید، برای پول حرف نزنید، برای پول نجنگید تا در نزد خدا مقامی بس والا به دست آورید.

"ان المتقین فی جنات و نهر* فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر"(قمر/55-54)