تفسیر پاسخ سوگند به کتاب در قرآن

موضوع جواب سوگند به کتاب یکی از مهمترین اصول هر دین آسمانی خصوصا اسلام است که عبارت باشد از مسئله قیامت، و رسیدن افراد کافر و منحرف از مسیر حق به جزای عمل خود که عذاب جهنم می باشد. بیان  آیه چنین  است: "ان عذاب ر بک لواقع* ما له من دافع"، (طور /7-8: قطعا عذاب خدای تو واقع شدنی است، برای او هیچ مانعی (از این کار) نیست.)

آیه با تأکیداتی که در بردارد خصوصا مفهوم آیه دوم، حاکی است که عذاب روز قیامت که خداوند به کافران و تکذیب کنندگان حق، وعده داده است، حتما واقع می شود و این امر از قضاء محتوم الهی است که گریزی از واقع شدن آن نیست.

سید قطب بیانی کوتاه در ذیل این آیه دارد که می خواهد رابطه بین «مقسم به» هائی که در آغاز سوره طور قرار دارد (به ترتیب عبارتند از: کوه طور، کتاب مسطور، بیت المعمور، سقف مرفوع و بحر مسجور) با «مقسم له» که وقوع عذاب الهی باشد، برساند. وی می گوید: خداوند به این آفریده های بزرگ خود که نشانه های قدرت و عظمت وی در آنها به خوبی نمودار است بر امر عظیمی که وقوع قیامت و عذاب کافران باشد، سوگند یاد می کند، بعد از آنکه حس انسان را با توجه دادن به این کیفر الهی آماده برای پذیرفتن این امر عظیم می کند که: "ان عذاب ر بک لواقع"، پس عذاب الهی حتما واقع می شود و هیچ کس هیچ گاه قدرت دفع آن را نخواهد داشت.

مرحوم طبرسی نیز بیانی قریب به همین مضمون در این مورد دارد. وی می گوید: خداوند به این چیزها سوگند یاد فرموده برا ی آگاه نمودن انسان به عظمت قدرت الهی که در آنها بکار فته، و همه آنها نشان دهنده قدرت مطلقه الهی بر عذاب کردت مشرکین است و این که حتما این عذاب واقع می شود.

خلاصه آنکه خداوند ی که موجودات هستی را پدید آورده و به آنها نظامی نیکو بخشیده که هر یک از آنها نشانه های کاملی از علم و اراده و قدرت نا متناهی او هستند، با کتابهای آسمانی که بر پیامبران خویش نازل فرموده، قوانینی حیاتبخش برای هدایت انسانها قرار داده و به کسانی که به آن قوانین معتقد بوده و آنها را انجام دهند، وعده پاداش نیک که بهشت باشد داده و به کسانیکه از انجام آن دستورات سرباز زنند و مسیر باطل را بر گزینند، وعید عذاب داده است. علم و حکمت و قدرت باری تعالی بزرگترین دلیل بر واقع شدن قیامت و رسیدن هرکسی به پاداش عمل خود می باشد. بنابراین، افراد کافر و مشرک با مطالعه و دقت در نظام دقیق هستی و آفریده های خداوند، باید در یابند که این نظام، عبث و بیهوده آفریده نشده و همگی بسوی صراطی مستقیم و هدفی مقدس در حرکتند، و انسان  به سرای جاودانی انتقال می یابد، و کشت های نیک و بد خود را درو خواهد نمود.