ولایت و شفاعت، مخصوص خداوند

خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:

1- «ام اتخذوا من دون الله شفعاء قل اولو کانوا الا یملکون شیئا و لا یعقلون. قل الله الشفاعه جمیعا له ملک السموات و الارض ثم الیه ترجعون» (سوره زمر/ آیات23-24)، «آیا غیر از خدا شفیانی گرفته اند؟ بگو: آیا اگر چه مالک چیزی نباشند و درک و شعوری نداشته باشند، باز هم از آنها شفاعت می خواهید؟ بگو شفاعت همه اش از آن خداست که حاکمیت آسمانها و زمین از آن اوست و همه شما به سوی او بازگردانده می شو ید!»
2- «ما لـکم من دونه من ولی و لا شفیع افلا تتذکرون» (سوره سجده / آیه 4)، «هیچ ولی و شفیعی جز او برای شما نیست. آیا متذکر نمی شوید؟»
3- «لیس لهم من دونه ولی و لا شفیع» (سوره انعام/ آیه 51)، «برای آنها جز  او ولی و شفیعی نیست.»
4- «و ذکر به ان  تبسل بما کسبت لیس لها من دون الله ولی و لا شفیع» (سوره انعام / آیه 70)، «و به آنها تذکر بده تا کسی گرفتار دست آورد خود نشود که جز خدا نه ولی است و نه شفیعی».

آیات مذکور نیز با آیاتی که در زیر می آید هیچگونه منافاتی ندارد. چنانکه می فرماید: 

1- «ما من شفیع الا باذنه» (سوره یونس / آیه 3)، «هیچ شفیعی نیست مگر به اذن او.»

2- «من ذا الذی یشفع عنده الا باذنه» (سوره بقره/ آیه 255)، «کیست که نزد او جز به اذن او شفاعت کند؟

3- «یومذ لاتنفع الشفاعه الا من اذن له الرحمان و رضی له  قولا» (سوره طه/ آیه 109)، «در آن روز، شفاعت سودی نبخشد مگر کسی که خداوند رحمان به او اجازه داده و گفتارش را بپذیرد».

4- «و لاتنفع الشفاعه الا لمن اذن له» (سوره سبا/ آیه 23)، «و شفاعت سودی نبخشد مگر از کسی که خدا به او اجازه داده است.»

5- «لا یملکون الشفاعه الا من اتخذ عند الرحمان عهدا» (سوره مریم/ آیه 87)، «مالک شفاعت نیستند، مگر کسانی که نزد خدای رحمان عهد و پیمانی دارند.»

6- «و لا یشفعون الا لمن ارتضی» (سوره انبیاء /آیه 28)، «و شفاعت نمی کنند مگر برای آنکس که خدا راضی باشد.»

زیرا، خداوند متعال هنگامی که به بندگان صالح خود اجازه شفاعت می دهد، اصل شفاعت از آن اوست و تنها به آنها اجازه داده تا شفاعت کنند. پس شفیع حقیقی در این هنگام جز خدا نباشد. همچنین است حال «ولی» که خداوند متعال می فرماید:

1- «ان الله له ملک السموات  و الارض یحیی و یمیت  و ما لکم  من دون الله من ولی و لا نصیر» ( سوره توبه / آیه 116)، «حکومت آسمانها و زمین تنها از آن خداست. زنده می کند و می میراند. و شما را جز خدا ولی و یاوری نباشد.»

2- «الم تعلم ان الله له ملک السموات و الارض و ما لکم من دون الله من ولی و لا نصیر (سوره بقره /آیه 107)، «آیا نمی دانستی که حکومت آسمانها و زمین از آن خداست؟ و شما را جز خدا ولی و یاوری نباشد.»

3-«افحسب الذین کفروا ان یتخذوا عبادی من دونی اولیاء انا اعتدنا جهنم للکافرین نزلا» (سوره کهف / آیه 102)، «آیا کافران پنداشتند که بندگان مرا به جای من اولیای خود می گیرند؟ ما جهنم را برای ورود کافران آماده کرده ایم!»

این گونه آیات نیز هیچگونه منافاتی  با آیاتی که می آید ندارد:

«انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاه و یوتون الزکاه  و هم راکعون» (سوره مائده /آیه  55)، «ولی و سرپرست شما، تنها خداست و پیامبر او و کسانی که ایمان آورده اند، آنها که نماز را بر پا می دارند و در حال رکوع زکات می دهند.»

آری ، بین این آیات هیچ منافاتی وجود ندارد، و اکر بگوییم خدا ولی ماست و رسول او و مومنانی که نماز را بر پا می دارند و در رکوع زکات می دهند نیز ولی ما هستند مرتکب شرک نشده ایم زیرا ولایت حقیقی از آن خداست و او خود این ولایت را به آنها بخشیده است. همانگونه که پدر را بر فرزند ولایت داده است. در همه این صفات مذکور، هم صحیح است که گفته شود: حاکم و مالک و شفیع و ولی و..... تنها خداست بس، و هم صحیح است که کسانی را که خدا این صفات را بدانان بخشده، مالک و حاکم و شفیع و ولی نامید. روشن ترین مثال برای سخن ما نمونه ای است که می آید. خداوند متعال در آیات زیر می فرماید:

1- «الذین تتوفاهم الملائکه ظالمی انفسهم...» (سوره نحل / آیه28)، «آنها که فرشتگان روحشان را می گیرند و به خود ستم کرده اند...».

2- «الذین تتوفاهم الملائکه طیبین یقولون سلام علیکم....» (سوره نحل/ آیه 32)، «آنها که فرشتگان روحشان را می گیرند و پاکیزگانند، به آنها می گویند: سلام بر شما...».

3- «توقته رسلنا و هم  لا یفرطون» (سوره انعام /آیه61)، «فرشتگان ما روح او را می گیرند، و کوتاهی نمی کنند».

4- «قل یتوفاکم ملک الموت الذی و کل بکم ثم الی ربکم ترجعون» (سوره سجده / آیه 11)، «بگو: فرشته مرگ که مأمورتان شده، روح شما را می گیرد. سپس به سوی پروردگارتان بازگردانده می شوید.»

و در این آیه می فرماید:

«الله یتوفی الا نفس حین  موتها» ( سوره زمر/ آیه 42)، «خداوند است که همه ارواح را به گاه مرگشان می گیرد.»

بنابراین، هر که بگوید فرشتگان با اذن خدا ارواح را به هنگام مرگ می گیرند، نه دروغ گفته و نه مشرک شده، و هر که بگوید: فرشته مرگ عزرائیل با اذن خدا ارواح را به گاه مرگ می گیرد، نه دروغ گفته و نه مشرک شده، و میان این دو قول و قول به این که خداوند است که همه ارواح را به گاه مرگ می گیرد، هیچگونه منافاتی نیست، زیرا در همه این حالات کسی غیر خدا و یا همراه با خدا ارواح را نگرفته، بلکه این خود خداست که جانها را گرفته است.