عوامل و انگيزه های اعلاميه ی جهانی حقوق بشر از ديدگاه اسلام

«یا أیها الناس خلقناکم من ذکر و أنثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا إن أکرمکم عندالله أتقاکم» ( حجرات/آیه  13)، «ای مردم، ما شما را از مردی و زنی آفریدیم و شما را گروه ها (تیره ها) و قبایلی قرار دادیم تا همدیگر را درک کنید (زندگی هماهنگ داشته باشید). محققا با کرامت ترین شما نزد خداوند با تقواترین شما ست.»

آن چه در مقدمه اعلامیه جهانی حقوق بشر از دیدگاه  اسلام- به اضافه تحقیقاتی که علامه جعفری روی آن مقدمه داشته اند – مطرح می شود، به قرار زیر است:

1-  ایمان به «الله»؛ خدای عالمیان و آفریننده همه اشیاء و بخشنده همه نعمت ها، که انسان را در بهترین ترکیب مادی و معنوی آفرید و تکریمش نمود، و او را در روی زمین خلیفه (جانشین) قرار داد، آبادسازی و اصلاح روی زمین را به او واگذار کرد، و امانت تکالیف الهی را به او سپرد، و همه آن چه را که در آسمان ها و زمین آفریده، برای او مسخر فرمود.

2- تصدیق رسالت محمد صلی الله علیه و آله و او را برای هدایت و تبلیغ دین حق، به مردم و برای اظهار کامل تر بودن این دین از همه ادیان گذشته ارسال فرمود و او را به عنوان رحمت بر عالمیان و آزاد ساختن بردگان و نابود کردن همه طاغوت ها و مستکبران مبعوث فرمود. پیامبری که مساوات میان همه مردم را اعلام نمود و گفت: برای هیچکس، فضیلتی بر دیگری نیست، مگر در تقوا. همچنین هرگونه تفاوت و خصومت را از میان مردم ملغی و منتفی ساخت؛ مردمی که خداوند سبحان همه آن ها  را از یک نفس آفریده است.

3- اساس قرار دادن اعتقاد به توحید خالص که اسلام بر مبنای آن استوار است؛ عقیده ای که همه بشریت را برای پذیرش کلمه اخلاص دعوت کرد تا هیچکس و هیچ چیز را جز خداوند یگانه  نپرستند و چیزی را شریک او قرار ندهند و هیچ یک از مردم، دیگری را معبود خود اتخاذ نکند، عقیده ای که پایه اساسی ارزش حقیقی حیات انسان و کرامت و تعلیم و تربیت و آزادی مسئولانه و مساوات همه افراد انسانی در برابر حقوق و تکالیف را مقرر ساخت؛ عقیده ای که آزادی انسان را از بردگی همنوعان خود و دیگر بت ها در تمام اشکال و انگیزه هایش اعلام نمود.

4- تحقق بخشیدن به یک شریعت جاودانی که تأمین و حراست کننده دین، جان، عقل، ناموس، مال و نسل انسانهاست، یعنی شریعت جاودانی اسلام که با داشتن امتیازهای فراگیر بر همه انسان ها و اعتدال در همه موقعیت ها و احکام و معتقدات، میان روح، ماده، عقل، قلب و روش های ذهنی و واقعیت های عینی، الفت و انسجام قرار داده و میان حقوق و تکلیف، و احترام فرد و مصلحت اجتماع، موازنه و هماهنگی به وجود آورده و موازین عدالت را در میان همه حقایق متقابل برقرار ساخته است، بنابراین هر نوع طغیانگری و وارد کردن خسارت بر انسان ها ممنوع است.

5- تأکید بر نقشی که اسلام در تمدن انسانی و تاریخی امت اسلامی دارد، امتی که خداوند آن را بهترین امت ها قرار داده و تمدن جهانی هماهنگ را بر بشریت عنایت فرموده است. دین این امت- که اسلام است - طبیعت را به ورای طبیعت و «دنیا» را به «آخرت» و صل نموده و «علم» را با «ایمان» جمع کرده است و برای تأکید به قیامی که امت اسلامی در این دوران برای هدایت بشر متحیر در میان امواج و مسلک های رقیب، و تقدیم را ه حل های صحیح برای مشکلات مستمر تمدن مادی می تواند داشته باشد.

6- اشتراک در تلاش های بشری درباره حقوق انسان و اشباع آن با ایده آل های اعلای انسانی که او را در مقابل به زنجیر کشیده شدن و سرکوب گشتن حمایت نموده او را از آن دو آزاد می سازد، و اشتراک در آزادسازی و احیای حقوق او در حیات شرافتمندانه ای که با شریعت اسلامی هماهنگ است.

7- اطمینان به این که بشریتی که در مراحل دانش مادی به درجه ای بسیار بالا رسیده، هنوز به توجیه حیات خود با اصول اخلاقی و معنوی عالی و به یک عامل درونی که حقوق او را حفظ نماید، نیاز شدیدی دارد تا از این راه به آن تمدن عالی انسانی نائل شود که ادیان الهی حکمای ربانی- که معنای انسان و ارزش های او را درک می کنند- وصول به آنرا هدف خود قرار داده اند.

8- ایمان به این که حقوق اصلی و آزادی های عمومی در اسلام، جزئی از دین مسلمانان است و هیچکس نمی تواند آن را تعطیل کند- نه به طور کلی و نه بطور جزئی- و نمی تواند آن ها را اسقاط نماید یا به کسی دیگر منتقل سازد یا آن را نقض نماید یا نادیده  بگیرد، و این حقوق و آزادی ها، در ضمن، مجموعه هایی از احکام تکلیفی خداوندی است که خداوند آن ها را با کتاب آسمانی خود فرستاده و با بعثت پیامبرانش آن ها را تبلیغ فرموده است، و با این احکام همه آن چه را که رسالت های آسمانی آورده، تکمیل نموده است، و در نتیجه، رعایت این حقوق و آزادی ها و اطاعت از آن ها در اسلام عبادت محسوب شده و اهمال و عدم انجام آن ها ارتکاب خطا در دین است، و هرکس – چه در حال انفرادی و چه در حال اجتماعی (در مجتمع اسلامی) – هماهنگی در تعهد درباره آن احکام مسئول می باشد.

با نظر به عوامل و انگیزه های مذکور، همه دولت های عضو کنفرانس اسلامی و هر جامعه و گروه  و افراد اسلامی، باید مواد تدوین شده در این اعلامیه را- که به عنوان حقوق جهانی بشر در اسلام اعلام می شود- پذیرفته و رعایت و اطاعت از آن را واجب بدانند.