آیینه دار جمال و جلال

یکی از خصیصه هایی که خدای سبحان، برای معرفی پیامبرش ذکر می کند این است که می فرما ید: او حاملی است که کلام و سکوتش مظهر کلام و سکوت خداست، هر چه می گوید وحی است، و هر آنچه با وحی دریافت نموده به مردم ابلاغ می کند، نه از وحی می کاهد و نه غیر از وحی چیزی می گوید: «وما ینطق عن الهوی* إن هو إلا وحی یوحی؛ و از سر هوس سخن نمى ‏گوید این سخن به جز وحیى که وحى مى‏ شود نیست.» (نجم/ 3- 4) آنچه را که به عنوان سنت و سیرت و گفتار دینی از او می شنوید، وحی است.
از این جمله معلوم می شود در قانونگذاری و مسائل مربوط به سعادت مردم، اگر چیزی وحی نبود هوی است و هوی به باطل منتهی خواهد شد. از تقابل بین وحی و هوی معلوم می شود که سخن، یا حق است و یا باطل؛ اگر حق شد برابر با وحی است وگرنه هوی و هوس. و چون گفته های نبی اکرم (ص) حق است پس آنچه را که در مسائل ارشادی و جهان بینی و هدایت بیان می دارد وحی است، بحث درباره ی جزئیات دنیایی نیست، و این جمله، ناظر به مدعای اول، یعنی وحی بودن همه ی گفته های دینی آن حضرت است.
اما درباره ی مدعای دوم، که هر چه به عنوان وحی دریافت کرده به مردم ابلاغ نموده و چیزی را کتمان نکرده، آمده است: «و ما هو علی الغیب بضنین؛ و او در امر غيب بخيل نيست.» (تکویر/ 24) یعنی پیامبر، وحی و غیب را، که عالیترین کمالات انسانی است، به شما می رساند و در ابلاغ آن هرگز ضنت و بخل روا نمی دارد.
علومی را که فراگرفته به شما می آموزد، او معلم شماست که اگر توان یادگیری داشته باشید به درجات برتری نایل خواهید شد، پس پیامبر گرامی (ص) هر چه را یافت به شما گفت و هر چه به شما گفت وحی بود، او هم در اثبات، معصوم است و هم در سلب، منتها افراد باید در پرتو ارتقای فکری، آنها را دریافت کرده بفهمند، این دو اصل نیز از یکدیگر جداست، یکی ناظر به امین بودن اوست که هرگز رسالت را ناقص نکرده، هرچه به او گفتیم ابلاغ می کند. و اصل دیگر ناظر به آن است که هر چه می گوید گفتار ماست، از خود چیزی بر وحی نمی افزاید.
از اطلاق آیه ی سوره ی تکویر استفاده می شود که بخل در هیچ شأنی از شئون حضرت ختمی مرتبت، و در حرم امن رسالت رسول خدا (ص) راه ندارد، پس او آیینه ای است که جز جمال و جلال خدا چیزی را نشان نمی دهد و هر چه به عنوان جمال و جلال خدا در آن تابید، همان را ارائه می دهد؛ خاصیت آیینه ی شفاف آن است که از خود چیزی ندارد و هر صورتی را که در مقابل آن قرار گرفت همان را نشان می دهد و در ارائه آن بخل نمی ورزد و چون رسول خدا همانند آیینه ای شفاف است هر آنچه را که از وحی دریافت کرد بدون کم و زیاد همان را می گوید، پس آن حضرت (ص) در مرحله ی قول و فعل آیینه دار جمال و جلال خدای سبحان است. 

منـابـع

کلیــد واژه هــا