نزول سوره های زمر، غافر، سجده، شوری، زخرف و دخان

سوره زمر محتوای آیات:
در این سوره از پنج امر سخن گفته شده؛ اول: مساله توحید و دعوت به توحید خالص دوم؛ مساله رستاخیز و برپا شدن دادگاه الهی، مساله ثواب و عقاب، غرفه های بهشتی و عذابهای آتش دوزخ، ترس و وحشت در روز قیامت و ظاهر شدن اعمال در آن روز سوم: بیان عظمت و اهمیت قرآن مجید چهارم: بیان سرنوشت اقوام پیشین و مجازات دردناک الهی نسبت به تکذیب کنندگان آیات حق پنجم: مساله توبه و باز بودن درهای بازگشت به سوی خدا.
مکی یا مدنی بودن آیات: در مکی یا مدنی بودن آیات این سوره اختلاف نظر وجود دارد برخی از مفسرین مانند علامه طباطبایی تمام سوره را مکی تلقی کرده اما برخی دیگر آیات 52 و 53 و 54 را استثنا کرده و قائل شده اند که این آیات در مدینه منوره نازل شده است.
موضوعات تاریخی: در سوره ی زمر به موضوع تاریخی مهمی که مربوط به تاریخ اسلام باشد اشاره نشده است.

سوره مومن غافر محتوای آیات:
سوره مومن ابتدا با بیان آیاتی پیرامون اسماء حسنای خداوند و آیاتی که خوف و رجاء را بر می انگیزد آغاز می شود. سپس آیاتی مشتمل بر تهدید کافران زورگو و بعد از آن آیاتی پیرامون داستان موسی (ع) و فرعون و سخن مومن آل فرعون را بیان می کند. در بخش بعدی این سوره مساله توحید و شرک که مهمترین مساله زندگی بشر است مطرح شده. در قسمت بعدی پیامبر اسلام (ص) به صبر دعوت شده و به دنبال آن آیاتی که خلاصه ای از بخش های گذشته است آمده. در بخش پایانی نیز آیاتی که اشاره به گوشه ای از نعمت های الهی است آمده.
مکی یا مدنی بودن آیات: ظاهرا تمام آیات این سوره در مکه مکرمه نازل شده است اما برخی از مفسرین آیات 56 و 67 را استثنا کرده و این دو آیه را مدنی دانسته اند.
موضوعات تاریخی: در این سوره نیز به موضوع تاریخی مهمی که مربوط به تاریخ اسلام باشد اشاره نشده است.

سوره سجده محتوای آیات:
آنچه در این سوره بسیار نمود دارد بحث از «مبدأ و معاد» و «بشارت و انذار» است اما ترتیب آیات چنین است: اول بحث از عظمت قرآن دوم بحثی پیرامون نشانه های خداوند در آسمان و زمین سوم بحثی پیرامون آفرینش انسان از خاک، نطفه و روح الهی و اعطای وسائل فراگیری علم و دانش به او چهارم سخن از رستاخیز و حوادث قبل از آن در هنگام مرگ و در عالم برزخ پنجم عبارات امید بخش بشارت دهنده ششم: عبارات انذار کننده
مکی یا مدنی بودن آیات: برخی گفته اند تمام این سوره در مکه نازل شده، اما گروه دیگر آیات هجدهم الی بیستم را استثنا کرده و گفته اند این سه آیه مدنی اند.
موضوعات تاریخی: در سوره ی سجده به موضوع تاریخی مهمی که مربوط به تاریخ اسلام باشد اشاره نشده است.

سوره شوری محتوای آیات:
محتوای این سوره را به چهار بخش می توان تقسیم کرد: 1- بخشی پیرامون وحی و ارتباط خداوند متعال با پیامبران 2- اشاراتی پرمعنا به دلائل توحید و آیات خداوند در آفاق و انفسی 3- اشارات و بیاناتی پیرامون معاد و سرنوشت کفار در قیامت 4- مباحثی اخلاقی و تربیتی.
مکی یا مدنی بودن آیات: در مکی یا مدنی بودن آیات این سوره گفته شده است که تمام آن در مکه مکرمه نازل شده بجز آیات 23 تا آخر چهار آیه و آیات 38 تا آخر 40. البته برخی از مفسرین تنها آیات 23 تا 27 را مدنی دانسته و الباقی را مکی شمرده اند.
موضوعات تاریخی: در این سوره نیز به موضوع تاریخی مهمی اشاره نشده است.

سوره زخرف محتوای آیات:
مباحث این سوره را می توان در هفت بخش خلاصه کرد:
1-بخش اول: از اهمیت قرآن مجید و نبوت پیامبر (ص) سخن می گوید 2- بخش دوم: قسمتی از دلائل توحید را در آفاق و نعمت های گوناگون خداوند را بر انسانها برمی شمرد.
3- بخش سوم: که تکمیل بخش گذشته بوده و از طریق مبارزه با شرک و نفی نسبتهای ناروا به خداوند و مبارزه با تقلیدهای کورکورانه اصل توحید را گوشزد می کند.
4- بخش چهارم: مشتمل بر بیان سرگذشت برخی از انبیای پیشین و اقوام آنها می باشد.
5- بخش پنجم: مساله معاد و پاداش مومنان و سرنوشت شوم کفار را مطرح کرده و با تهدیدهای شدید مجرمان را متذکر می سازد. 6- بخش ششم: ناظر به ارزشهای باطلی است که حاکم بر افکار افراد بی ایمان بوده و هست که به خاط این ارزشهای بی اساس در ارزیابی خود درباره مسائل مهم زندگی گرفتار انواع اشتباه می شوند. 7- بخش هفتم: از مواعظ و اندرزهای موثر و پربار برای تکمیل کردن بخش های دیگر سخن می گوید.
مکی یا مدنی بودن آیات: ظاهرا تمام آیات این سوره در مکه مکرمه نازل شده است بجز آیه ی 45 و 57 که در مکی بودنشان تردید وجود دارد.
موضوعات تاریخی: در این سوره به موضوع تاریخی مهمی که مربوط به تاریخ اسلام باشد اشاره نشده است.

سوره دخان محتوای آیات: این سوره با بیان عظمت قرآن مجید و نزول آن در شب قدر آغاز می شود و سپس از توحید و یگانگی خداوند و بیان بعضی از نشانه های عظمت او سخن می گوید. در بخش بعدی، سرنوشت کفار و انواع کیفرهای دردناک آنها گفته شده و برای بیداری غافلان از خواب غفلت قسمتی از سرگذشت موسی و بنی اسرائیل را بازگو می کند.
در پنجمین بخش مساله قیامت و عذابهای دردناک دوزخیان و پاداش های پرهیزکاران مطرح شده و در قسمت بعد هدف از آفرینش و خلقت آسمانها و زمین بیان می شود. پایان سوره نیز با اشاره به عظمت قرآن خاتمه می پذیرد.
مکی یا مدنی بودن آیات: تمام آیات این سوره در مکه مکرمه نازل شده است.
موضوعات تاریخی: در این سوره نیز به موضوع تاریخی مهمی که مربوط به تاریخ اسلام باشد اشاره نشده است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا