سبکتکین

ابومنصور ناصرالدین مشهور به "سبکتکین" موسس سلسله غزنویان، او غلام "البتکین" که او نیز خودش از برپاکنندگان سلسله غزنویان بود که به علت شجاعت و کفایتی که از خودش بروز داد، بعدا داماد او شد و چون "البتکین" سال 352 هـ ق از دنیا رفت و فرزندانش نتوانستند از عهده امور برآیند، از این رو، بزرگان حکومتی، سبکتکین را در سال 366 هـ ق، به حکومت نشاندند. او بعد از اینکه به حکومت رسید بی آنکه مناسبات خود را با دربار "بخارا" و سامانیان تیره کند و سرداران مخالف و موافق سامانیان را ناراضی نماید، به عنوان غزوه و جهاد، سرزمین های بست، قصدار، بامیان، طخارستان و غور را بنام امیر بخارا، تصرف کرد و به این ترتیب قلمرو سرزمین های خود را توسعه داد. در این لشگرکشی در سال 367 هـ ق، "ابوالفتح بستی" شاعر و دبیری که به زبان های فارسی و عربی تسلط کاملی داشت، منشی و دبیر خود کرد و او را با خودش به "غزنه" آورد که این موضوع در جای خودش، غنیمت ارزنده ای به حساب آمد به طوری که در تنظیم دیوانها، به خصوص دیوان رسائل از کمک شایسته این منشی، برخوردار شد.
سبکتکین بعد از این فتوحات، وارد دشت "سند" شد و با حکام آنجا جنگ کرد و قسمتی از آن سرزمین ها از جمله "پیشاور" را تصرف کرد. او در عین حال رابطه تابعیت خود را با امیر بخارا در حد یک احترام متقابل حفظ کرد و بی آنکه استقلال امارت غزنین را از دست بدهد، در خطبه و سکه نام آنها را ذکر می کرد، از جمله در ماجرای آشوب "امیر فایق و ابوعلی سیمجور" که پای "بغراخان" به مسایل ماوراءالنهر کشیده شد، به درخواست "منصوربن نوح" امیر سامانی به خراسان لشگر کشید و با "بغراخان" جنگید و منصوربن نوح را که از دست او فرار کرده بود به بخارا برگرداند و با کمک پسرش "محمود غزنوی" به یاری او رفت که به پاداش این خدمت، حکومت بلخ و بامیان را ضمیمه امارت غزنه کرد و نوح هم بعد از این فتح در سال 384 ق حکومت خراسان و لقب ناصرالدوله و ناصرالدین را به او و لقب "سیف الدوله" را به پسر او محمود، داد.
سبکتکین که مردی عاقل و دلیر و دیندار و مشفق بود بعد از 21 سال فرمانروایی در سال 387 هـ ق= 997 میلادی، در حدود شهر بلخ از دنیا رفت و میراث بزرگی از نظم و تشکیلات و قلمرو امارات، برای جانشینان خود باقی گذاشت.

منـابـع

کلیــد واژه هــا