موارد مصرف فیء

خداوند در آیه 6 تا 10 سوره حشر می فرماید: «فما اوجفتم علیه من خیل و لا رکاب»؛ در اینجا اسب و شتری بر اینها نتاختید. یعنی چون جنگ نبوده غنیمت نیست «ولکن الله یسلط رسله علی من یشاء و الله علی کل شیء قدیر؛ لکن خدا پیامبرانش را بر هر کس که بخواهد مسلط می کند و خدا بر هر چیزی قادر است» در آیه اول با جمله «فما او جفتم علیه من خیل و لا رکاب» به مسلمین گفت پس اینجا مسئله، غنیمت نیست که به همان خصوص سربازها تعلق داشته باشد. «ما افاء الله علی رسوله من اهل القری فلله؛ آنچه که خدا فیء کرد از اهل قراء تعلق دارد به الله.»
البته معلوم است که الله مصرف کننده نیست، یعنی فی سبیل الله، "لله" اینجا یعنی در راه خدا باید مصرف شود، به عنوان فی سبیل الله باید مصرف شود. به اصطلاح عنوان خاص است. «و للرسول؛ و برای پیغمبر» یعنی باز قسمتی از این اختصاص به پیغمبر (ص) پیدا می کند که پیغمبر بر اساس آنچه که خودش صلاح می داند -یعنی صلاحدید شخصی پیغمبر- در هر موردی که بخواهد، مصرف می کند «و لذی القربی؛ و برای ذوی القربی.»
در اینجا حتی اهل تسنن هم اعتراف دارند که مقصود از "ذوی القربی" ذوی القربای پیغمبر است، یعنی کسانی که صدقات بر آنها حرام است. به دلیل اینکه صدقات بر آنها حرام است از اینجا می توانند استفاده کنند. «و الیتامی و المساکین و ابن سبیل؛ و برای یتیم ها و مسکین ها و ابن السبیل ها.» آنگاه می فرماید: «للفقراء المهاجرین الذین اخرجوا من دیارهم؛ فقرای مهاجری که از شهرهایشان خارج شدند.» بعد می فرماید: «و الذین تبوء و الدار و الایمان من قبلهم؛ و حتی برای انصار که که پیش از آنان در سرای ایمان (مدینه) جا گرفتند، بودند. بعد می فرماید: «و الذین جاءو من بعدهم؛ و برای کسانی که بعد از این مهاجرین و انصار تا دامنه قیامت بیایند.» پس معنایش این است که در نهایت امر مورد مصرف فیء عموم مسلمین هستند.

Sources

Keywords