فلسطین

فلسطین کشوری است اشغال شده در خاورمیانه، که میان رود اردن و دریای مدیترانه قرار گرفته است. سازمان آزادی بخش فلسطین در سال 1988 استقلال فلسطین را اعلام کرد و ۹۶ کشور عضو سازمان ملل آن را به رسمیت می شناسند. علی رغم مخالفت های آمریکا و اسراییل، سازمان ملل این کشور را به عنوان عضو سازمان پذیرفت ولی عضویت کامل به بعد از دیگر ناظرین موکول شد. اشغال کرانه های باختری، با گذشت قریب به چهل سال از جنگ و به رغم نظر جامعه بین الملل همچنان ادامه دارد.

تاریخ
سال 1916 میلادی، دولت های بریتانیا و فرانسه در مذاکراتی پنهانی، با نظر مثبت روسیه طرحی برای تقسیم قلمرو حکومتی امپراتوری عثمانی به مناطق تحت نفوذ آماده کردند که بعدها به نام دو نماینده بریتانیایی و فرانسوی به تفاهم نامه سایکس، پیکوت (Sykes-Picot) مشهور شد. اگرچه این طرح هیچگاه به اجرا در نیامد، اما مقدمه ای شد برای تقسیم نهایی سرزمین های مسلمان نشین عثمانی میان فرانسه و بریتانیا که سرانجام پس از شکست این امپراتوری در پایان جنگ جهانی اول به سال 1918 میلادی رخ داد. با پایان یافتن جنگ جهانی اول در سال 1918 میلادی، جامعه ملل یا League of Nations، که نهاد متقدم بر سازمان ملل متحد (UN) به شمار می رود، امپراتوری شکست خورده عثمانی را به مناطق تحت کنترل بریتانیا و فرانسه تقسیم کرد. در این میان اداره سرزمین فلسطین (شامل نوار غزه، کرانه باختری رود اردن و کشورهای اردن و اسراییل امروزی) به دولت بریتانیا درآمد. این وضعیت از سال 1920 تا 1948 میلادی، یعنی سالی که کشور اسراییل رسما اعلام موجودیت کرد، کم و بیش ادامه داشت. دهه های 1920 و 1930 میلادی شاهد درگیری های خشونت بار میان عرب های فلسطینی و مهاجران یهودی بود. با آغاز جنگ جهانی دوم در سال 1939 میلادی و در پی هولوکاست، سرنوشت یهودیان برای افکار جهانی اهمیت ویژه ای یافت. پس از جنگ، در سال 1947 میلادی، پیشنهادی در مجمع عمومی سازمان ملل ارایه شد که سرزمین فلسطین را به دو بخش تحت کنترل یهودیان و تحت کنترل کشورهای عربی تقسیم می کرد. شهر بیت المقدس نیز به منطقه ای بین المللی تبدیل می شد. چیزی نگذشت که با مخالفت قاطع اعراب، این راه حل به فراموشی سپرده شد. با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم و خروج نیروهای بریتانیا از سرزمین فلسطین، درگیری میان ساکنان عرب و یهودی آن دوباره بالا گرفت. سال 1948 میلادی یهودیان رسما تاسیس کشور اسراییل را اعلام کردند. در کوتاه زمانی نیروهای نظامی کشورهای عرب همجوار به سرزمین فلسطین سرازیر شدند تا اولین جنگ تمام عیار میان اعراب و اسراییل شکل بگیرد. پس از هشت ماه با مداخله سازمان ملل و مشخص کردن یک مرز صلح، آتش بس برقرار شد. در نتیجه این تحولات و مرزبندی ها، کرانه باختری رود اردن و نوار غزه به عنوان مناطق مستقل جغرافیایی تعیین شدند.
در فاصله سال های 1948 تا 1967 میلادی، کرانه باختری تحت کنترل کشور اردن بود و نوار غزه را ارتش مصر اداره می کرد. سال 1956 جمال عبدالناصر رییس جمهور وقت مصر، کانال سوئز را ملی اعلام کرد. این اقدام با واکنش نظامی اسراییل، بریتانیا و فرانسه مواجه شد و صحرای سینا به اشغال نیروهای اسراییل در آمد. این نیروها مدتی بعد عقب نشستند تا نیروهای سازمان ملل در مرز مصر و اسراییل مستقر شوند. سال 1967، تنش میان دو کشور بالا گرفت؛ عبدالناصر خواستار خروج نیروهای سازمان ملل شد؛ و گذرگاه آبی دهانه شرم الشیخ را بر کشتی های اسراییلی بست. جنگ قطعی می نمود. ژوئن سال 1967، اسراییل که تهدید را جدی تر از همیشه می دید، حمله ای پیشگیرانه علیه مصر، و متحدانش سوریه و اردن، ترتیب داد. حمله غافلگیرانه اسراییلی ها موجب شد بخش بزرگی از نیروی هوایی مصر که نقطه قوت نیروی نظامی این کشور به شمار می رفت، پیش از برخاستن از زمین نابود شود. در ادامه این نبرد بسیار کوتاه، که به "جنگ شش روزه" مشهور شد، ارتش اسراییل کرانه باختری رود اردن، نوار غزه، بلندی های جولان در سوریه و صحرای سینا را اشغال کرد. در کمتر از یک هفته، مساحت زمین های تحت کنترل اسراییل چند برابر و نقشه سیاسی خاورمیانه دگرگون شده بود. از آن زمان به بعد، مبنای همه مذاکرات فلسطینیان و اسراییلی ها را اصل "صلح در برابر زمین" تشکیل داده است؛ اصلی که پس از جنگ شش روزه در سال 1967 بر اساس آن قرار شد اسراییل سرزمین های اشغالی را در ازای به رسمیت شناخته شدن کشورش توسط همسایه های عرب بازپس دهد. از میان سرزمین های اشغال شده در سال 1967، صحرای سینا در قرارداد صلح 1979 به مصر بازگردانده شد؛ در سال 2005 نیروهای اسراییل و شهرک نشین های یهودی از نوار غزه خارج شدند. اشغال سرزمین های دیگر، با گذشت قریب به چهل سال از جنگ و به رغم نظر جامعه بین الملل همچنان ادامه دارد.

شهرهای فلسطین
نام شهرهای درون منطقه فلسطین تا سال ۱۹۴۹ میلادی:
حیفا
یافا
طبریا
لد
بیسان
بئر السبع
عکا
رمله
صفد
اسدود
ناصره

شهرهای فلسطینی در کرانه باختری:
طولکرم
قلقیلیه
بیت جالا
بیت ساحور
اریحا
بیت لحم
جنین
نابلس
رام الله
طوباس
الخلیل
بیت المقدس

شهرهای فلسطین در نوار غزه:
غزه
خانیونس
دیر البلح
رفح

روستاهای فلسطین:
رافات
المسمیه
کفر جمال

منـابـع

کلیــد واژه هــا