اشقیایی که نامه عمل ندارند

دسته ای دیگر هم غیر از مقربین و مُخلَصین هستند که آنان نیز نامه عمل ندارند؛ آنان چه کسانند؟ مقربین کسانی بودند که رفتند به بالا، و در مراتب صعود از مرتبه هم گذشتند؛ و از اسم و رسم هم عبور کردند، رفتند بر فراز عَمَل؛ آن دسته دیگر درست در مقابل اینها، پائین آمدند تا حدی که از بهایم هم پست تر شدند؛ تمام صفات و اسماء خدا را در وجود خویش ضایع و تباه کردند؛ و آنچنان در شهوات غوطه زدند و در غفلت و اعراض از خدا سماجت نمودند که از عمل گذشته و زشتیها و قبایح جزء ذاتشان شد. بواسطه انکار خدا و رسول خدا (ص) و عداوت با صالحان از بندگان خدا و پافشاری در انکار و دشمنی، سَریره و باطن خود را خراب کردند؛ اینان کسانی هستند که زشتی ها از ظاهر به درونشان سرایت کرده و وجودشان منشاء پیدایش شُرور و منبع تراوش منکرات و جنایات و خیانت های ظاهریه و باطنیه شده است. آنان نیز نامه عمل ندارند؛ چون نامه عمل برای کسی است که قبایح او در حدود رتبه اعمال باشد نه در مرتبه ذاتِ او و در درجه کینونت ماهیت و واقعیت او.
در آیات قرآن از این افراد تعبیر میشود به کسانی که اعمالشان حَبْط میشود، یعنی خراب و فانی و هلاک. «أُولَـئِکَ حَبطَتْ أَعْمَـالُهُمْ; اعمال اينان در دنيا و آخرت تباه شده.»(آل عمران/ 22) میباشند. آنان آنچنان جهنمی هایی هستند که در حاق و حقیقت جهنم هستند و این جهنم بروز و ظهور آنهاست؛ و درکات و مراتب آنها عمیق تر است از این جهنم های معمولی، یعنی از درکات معمولی جهنم. اگر سرهنگی خیانت کند او را به زندان یک سرباز عادی نمی برند، در زندانی متناسب با درجه جرم و جنایت او میبرند. بنابراین، اینچنین افراد نیز نامه عمل ندارند و از ناحیه شقاوت به آنها نامه عمل داده نمیشود.
اصحاب الیمین کسانی هستند که اعمال خوب دارند ولی خوبی به ذات آنها و به سر آنها رخنه نکرده است؛ چون یکسره خودشان را به خدا نفروختند، و الا از مقربین شده بودند؛ منتهی اگر توجهشان به حق خیلی زیاد است و غفلتشان کم است؛ اینها اصحاب سعادتند. اصحاب الشمال کسانی هستند که در دنیا بیشتر دنبال معصیت و جرم و جنایت رفته اند، ولی احیاناً هم کارهای خوبی انجام داده اند؛ یا اهل خیری هستند که عشقشان به حق زیاد نبوده و در مقابل اعمال زشتی که انجام داده اند مستحق عقوبتند، و بالاخره باید گر چه برای مدتی هم شده باشد در دوزخ بسوزند برای تدارک.