مقایسه ازدواج و زناشویی در دین هندو و اسلام (آداب ازدواج)

ازدواج در دین اسلام
معنای ازدواج در اسلام
آن گونه که از سیره پیامبر اکرم (ص) مستفاد می شود، نکاح برای مسلمانان یک قاعده معمول سلوک است. در اسلام، نکاح یک قرارداد اجتماعی موید به تایید الهی است. و او خدایی است که انسان را از آب بیافرید، و میان آنها قرابت نسبی و سببی برقرار ساخت، و خدای تو بر هر چیز تواناست. ازدواج یک شعیره نیست، بلکه یک قرارداد قانونی لازم الاتباع میان یک مرد و یک زن است. این قرارداد، ابدیت و مسئولیت روابط و پذیرش یکدیگر را به عنوان همسر، توام با تعهدی متقابل به زندگی مشترک بر طبق تعالیم اسلام، تثبیت می کند. و از آیات الهی آن که برای شما همسری از خودتان بیافرید تا در بر او آرامش بیابید، و در میان شما رافت و مهربانی برقرار کرد. قرآن با عبارت «میثاقا غلیظا» مشخصا به نکاح اشاره می کند. نکاح قراردادی است که انواعی از روابط و مجموعه ای از حقوق و تکالیف متقابل را ایجاد می کند. رضایت زوجین شرطی صریح برای اعتبار ازدواج است، که اعلام علنی آن ضروری است؛ ازدواج محرمانه مجاز نیست. پدر یا هر قیم دیگری نمی تواند دوشیزه یا بیوه را بدون رضایت او به ازدواج بدهد. بسیاری از موارد ازدواج مسلمانان را دیگران ترتیب می دهند، یا با کمک آنها انجام می گیرد. چگونگی انجام آن بستگی به فرهنگی دارد که مسلمان در آن زندگی می کند؛ اما همواره لازم است رضایت زوجین برطبق نظر اسلام جلب شود.

ازدواج مسلمان با غیر مسلمان
ازدواج باید در میان دو فردی واقع شود که تلقی یکسانی از زندگی و اخلاق داشته، و به عنوان خلیفه خدا، در این تلاش مشترک برای تحقق سرنوشت خود مشارکت می جویند. بنابراین، معمولا مسلمان مجاز به ازدواج یا غیر مسلمان نیست. تنها استثناء آن است که مرد مسلمان می تواند با زن یهودی یا مسیحی ازدواج کند، بر این اساس که مسیحیان و یهودیان به کتب منزل معتقدند؛ و بنابراین، تا حدودی، تلقی مشترکی از زندگی دارند. زن مسلمان مجاز به ازدواج با مرد مسیحی یا یهودی نیست، مگر آنکه مرد اسلام را بپذیرد. در اینجا دغدغه شارع آن است که ممکن است زن از همان حقوق و امتیازاتی که اسلام برای زنان قائل است، برخوردار نگردد. برای تضمین آنکه این ملاحظات تحقق یابد، کسانی که در فکر ازدواجند تشویق شده اند که قیمی منصوب دارند که بتواند آنها را صحیحا هدایت کند. قیم ممکن است والدین، خویشاوندان، یا دوستان نزدیک باشند. میزان مداخله آنان بر طبق سنت های فرهنگی که خانواده یا زوج به آن تعلق دارند، تغییر می کند.

تأکید پیامبر اسلام بر سادگی در ازدواج
شریعت بر شکل خاصی از قرارداد یا مراسم دینی خاصی اصرار ندارد. بدین ترتیب، به تناسب آداب و رسوم کشور محل انجام مراسم، اشکال فرهنگی مختلفی به وجود می آید. اما پیامبر خود مشوق سادگی بود. بهترین مراسم ازدواج آن است که با اقل هزینه و زحمت برگزار شود. تفاخر مذموم است. بدترین جشن های ازدواج آن است که ثروتمندان به آن دعوت شده و فقرا فراموش می شوند. هر کس از قبول دعوت به مراسم ازدواج امتناع ورزد، براستی از حکم خدا و رسول او سرپیچی کرده است.

مهریه
بر طبق شریعت، لازم است حداقل دو مشاهده در زمان عقد نکاح حضور داشته باشند. شوهر باید هدیه ای موسوم به مهر، به نشانه مودت و برای تکمیل عقد، به عروس بدهد. این هدیه باری استفاده انحصاری و مجزای زن است. و مهر زنان را، به مثابه عطیه ای از جانب خدا، به آنان بدهید. از آنجا که نکاح یک قرارداد اجتماعی است، زوجین هر یک حقوق شخصی خود را حفظ می کنند؛ زن، با حفظ حقوق خود به عنوان یک شخص، و نه ملحقه شوهر خود، تلقی می گردد. بنابراین، مثلا، زن، حتی بعد از ازدواج، از حق کامل مالکیت و فروش اموال و استفاده از درآمد خود برخوردار است. زن پس از ازدواج، نام خانوادگی خود را حفظ کرده، نام خانوادگی شوهر را اختیار نمی کند.

ازدواج اسلامی رابطه ای دائمی و مستدام
ازدواج اسلامی رابطه ای دائمی و مستدام است. از زوجیت انتظار می رود که باری ایجاد یک زندگی مبتنی بر هماهنگی و احترام متقابل به تلاشی جدی و مستمر دست یازند. ازدواج یک رابطه تفاهم، مهربانی، محبت، همراهی و تعامل متقابل و هماهنگ است. شوهر و زن دوست و ملازم هم، و در غم و شاد زندگی و حمایت از یکدیگر، و کمک به تحمل مسئولیت هایی که تحمل آنها برای هر یک از آنها جداگانه دشوار یا غیرممکن است، شریک یکدیگرند. آنها (زنان) جامه شما، و شما (شوهران) لباس آنهایید.

مسئولیت شوهر و زن برای رفع نیازهای جنسی یکدیگر
رابطه زناشویی متضمن یک مسئولیت بنیادین دیگر است: مسئولیت شوهر و زن برای رفع نیازهای جنسی یکدیگر. آنها باید از این جنبه از زندگی به گونه ای برخوردار گردند که لذت و مسئولیت دست دردست هم حرکت کنند. مضاجعت(هم خوابگی) در ازدواج، ساز و کاری است برای کنترل فشارهای جنسی، که به مثابه متنفس اخلاق جنسی عمل می کند. در نتیجه ازدواج، اقناع و اعلاء به شکلی متعادل حاصل گشته، به ایجاد اعتدال می انجامد. قرآن ازدواج را «حصنی» در مقابل زندگی سراسر فسوق و فجور می خواند. «پس با آنها با اجازه خانواده شان ازدواج کنید و مهر آنها را بدانچه معین شده بدهید؛ زنان باید عفیف باشند، نه زانیه و نه رفیق دار».

برابری شوهر و زن از نظر پاسخگو بودن در برابر خدا
اسلام شوهر و زن را از نظر پاسخگو بودن در برابر خدا و داشتن شخصیت منحصر به فرد خاص خود کاملا برابر می داند، و بجز امتیازات خاص مربوط به چرخه تناسلی زنان، تکالیف دینی یکسانی را بر هر دو تحمیل می نماید. شوهر و زن در اداء امانت خلافت خود باید در جهت خیر و ارتقاء معنوی خود، و کسب علم برای تحقق این هدف بکوشند. و هر که، از مرد و زن، کاری نیکو انجام دهد و به خدا ایمان داشته باشد، به بهشت در آید و به قدر نقیری به او ستم نکنند.

چند همسری در اسلام
اگرچه اسلام ازدواج یک مرد و یک زن را هنجار می شناسد، ولی در شرایطی استثنایی به مرد اجازه می دهد با بیش از یک زن ازدواج کند. «و اگر می ترسید که مبادا درباره یتیمان مراعات عدل نکنید، پس آن کس را از زنان که باری شما نیکوست به نکاح خود آرید: دو، سه یا چهار؛ و اگر می ترسید که به عدالت رفتار نکنید، پس تنها یک زن اختیار کنید.» این تنها عبارت قرآن است که به چند همسری اشاره می کند؛ اما باید توجه داشت که قرآن امر به چند همسری نمی کند، بلکه آن را مجاز می شمارد، آن هم به صورت مشروط. این ویژگی اسلام به مسائل حاد انسان، بخصوص هنگامی که تعداد مردان از زنان بیشتر باشد، مثلا بعد از جنگ یا به علت عدم تعادل نرخ زاد و ولد، مربوط می شود. تصور می شود که در چنین شرایطی این به نفع جامعه زنان باشد که به جای آنکه عمری را بدون شوهر و محروم از آرامش، محبت و حمایت زندگی زناشویی و لذت اموت بگذرانند، یکی از چند همسر یک مرد باشند.
شرطی که اسلام برای جواز چند همسری مرد قائل شده، اطمینان مرد از آن است که خواهد توانست با دو یا چند همسرش به عدالت رفتار کند. اگر مردی نتواند از توانایی خود برای انجام تکلیف عدالت و انصاف اطمینان حاصل کند، ازدواج با بیش از یک زن برای او مجاز نیست. بدین دلیل، چند همسری در سطحی وسیع در میان مسلمانان معمول نیست. به علاوه، مسلمانان مکلف اند در حدود قوانین کشوری که در آن اقامت دارند زندگی کنند، که این امر نیز بر نحوه عمل مسلمانان تاثیر دارد.

منـابـع

کلیــد واژه هــا