گلچینی از سخنان گهربار امام صادق علیه السلام (عبادت)

احادیثی از امام صادق (ع) را در اینجا عنوان می کنیم.
«نماز وسلیت نزدیکی هر پرهیزکار (به خدا) است و حج جهاد هر ناتوان، و روز زکات بدن است و آنکه بگوید و نکند، چون کسی است که از کمان بی زه تیره افکند. و با صدقه (دادن) روزی را فرود آرید و مالهای خود را با دادن زکات محفوظ نگهدارید و آنکه میانه روی را پیش گرفت، درویش نشد و پایان کار را نگریستن نیمی اززندگی کردن است و دوستی (دیگران) را به خود جلب کردن نیم خود، و نانخور اندک داشتن، یکی از دو توانگری است، و آنکه پدر و مادر خود را اندوهناک سازد، آنان را عاق کرده است، و آنکه به هنگام مصیبت دست بر ران خود کوبد مزد خود را از میان برده است، و نیکی کردن به حساب نیاید جز که درباره کسی باشد که نژاده بود و دیندار، و خدا شکیبایی را به اندازه مصیبت دهد، و روزی رابه اندازه نیاز فرو فرستد و آنکه در زندگانی اندازه نگه دارد، خدایش روزی رساند، و آنکه راه تبذیر پیش گیرد محرومش دارد.»
«کسی که داد مردم را از خود بدهد به داوری او بر دیگری رضایت دهند.»
از او پرسیدند «جوانمردی چیست؟» گفت: «در آنجا که خدا نهی کرده تو را نبیند و آنجا که تو را امر کرده بیابد.»
«آن را که به تو نعمت دهد سپاس گوی و آنکه تو را سپاس گوید انعام کن چون سپاس گویی نعمت زوال نیابد و چون کفران کنی پایدار نماند و سپاس نعمت را بیفزاید و از تنگدستی امان باشد.»
مردی از آن امام خواست وی را چیزی بیاموزد که به خوبی دنیا و آخرت برسد و مختصر باشد، فرمود: «دروغ مگو.»
«از خدا بترس هر چند اندک باشد و میان خود و خدا پرده ای نه هر چند نازک بود.»
«مردی با ایمان را سزاست که دراو هشت خصلت بود: درغوغاها بردبار باشد و در بلا شکیبا و هنگام فراخی سپاسدار. بدانچه خدایش روزی داده خرسند بود، بر دشمنان ستم نکند و بار خود را بر دوستان ننهد، تن او از وی در رنج باشد و مردم از او در آسودگی.
آنچه به کارت نیاید مگو و بسیاری از گفتار را که به کارت می آید واگذار تا آنکه جای گفتن آن را بیابی. بسا گوینده ای که نابجا در آنچه به کارش می آید سخن گفت و رنج دید. و با نابخرد و بردبار جدال مکن که بردبار تو را مغلوب می کند و نابخرد تباهت سازد. و چون برادرت غایب باشد او را نیکوتر از آن بستای که خواهی تو را در غیابت بستایند که کردار (درست) این است و در کار چنان کسی باش که می داند در نیکی او را پاداش می دهند و در گناه کیفر.»
از او پرسیدند «چرا خدا ربا را حرام کرده است؟» فرمود «تا مردم یکدیگر را از بخشش باز ندارند.»
یحیی بن فرات گوید: «جعفربن محمد سفیان ثوری را گفت نیکی جز به سه چیز کامل نمی شود: کوچک شمردن آن، شتاب در آن، و پوشاندن آن.»
روزی سفیان ثوری را گفت: «چون خدا به تو نعمتی داد و ماندن و پیوستگی آن را دوست داشتی سپاس و شکر آن بسیاری گوی که خدا فرموده است: «لئن شکرتم لازیدنکم؛ اگر سپاس گویید بر (نعمت شما) می افزاییم.» (ابراهیم/ 7) و اگر رسیدن روزی را دیر شمردی فراوان آمرزش خواه که فرماید: «یرسل السمآء علیکم مدرارا* و یمدد کم بأموال و بنین؛ می فرستد (باران) آسمان را بر شما پیوسته و مدد می دهدتان به مالها و پسران.» (نوح/ 11- 12) «ویجعل لکم جنات؛ و می دهد شما را باغها.» (نوح/ 12) در دنیا و در آخرت.»
«سفیان اگر چیزی تو را از قدرتمندی و یا جز قدرتمندی در فشار آرد، بسیار لاحول و لاقوه الا بالله بگو که آن کلید گشایش است و گنجی است از گنجهای بهشت.»
«با همسایه نیکو به سر بردن، خانه را آبادن کردن است و صدقه، پنهانی دادن، بر مال افزودن.»
«مردی را به من نیازی می افتد، آن را شتابان برمی آورم، مبادا ازآن بی نیاز شود یا بدو برسد و دیرش بشمارد (و وقت آن گذشته باشد) و نزد او به حساب نیابد.»
«در آنچه ندانستن آن بر شما روا نیست (باید آن را بدانید) نیک بنگرید و نفس خود را نصحیت کنید و بدانچه بایدتان دانست وادارش سازید که دین خدا را پایه هاست. اگر کسی آنها را نشناسد، کوشیدنش در ظاهر عبادت وی را به جایی نرساند.
آنکه آنها را بشناسد و بدان گردن نهد میانه رویش را (در عبادت) زیانی نرساند و کسی دریافتن این را جز به یاری خدا نتواند.»
«فقیهان امینان پیمبرانند، چون فقیهان را دیدید که به درگاه خداوند قدرت می روند آنان را متهم سازید (راستگو مدانید).»
و در روایتی دیگر آمده است: «فقیهان امینان پیمبرانند چند که (در کار) دنیا در نیایند.»
پرسیدند: «ای پیمبر خدا درآمدن آنان (در کار) دنیا چگونه است؟»
فرمود: «پیروی کردن از قدرتمندان. پس اگر چنین کنند از آنان بر دین خود بترسید.»
«سه کس را رحمت باید: مالداری که تهیدست گردد؛ عزیز خاندانی که خوار شود؛ عالمی که میان نادانان گرفتار بود.»
این حدیث از رسول (ص) نیز روایت شده است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا