روایات مختلف درباره چگونگی فرستادن صلوات بر پیامبر اکرم

در کتابها، روایات و از افراد مختلفی، چگونگی صلوات فرستادن بر پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که در زیر به بعضی از آنها اشاره می کنیم:
1- در کنزالعمال از امام علی بن ابی طالب (ع) روایت کند که فرمود:
«قالوا یا رسول الله! و کیف نصلی علیک؟» قال: «قولوا: أللهم صل علی محمد و آل محمد کما صلیت علی إبراهیم و آل إبراهیم إنک حمید مجید، و بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی إبراهیم و علی آل إبراهیم إنک حمید مجید؛ (اصحاب) گفتند: ای رسول خدا! چگونه بر شما صلوات فرستیم؟ فرمود: «بگویید: خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم صلوات فرستادی، راستی را که تو ستوده و والائی. و بر محمد و آل محمد فزونی بخش، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم فزونی دادی، راستی را که تو پسندیده و عظمائی»
2- در صحیح مسلم، سنن ابوداود، ترمذی، نسائی، موطأ مالک، مسند احمد و سنن دارمی، از ابومسعود انصاری روایت کنند که گفت:
رسول خدا (ص) آمد و با ما در مجلس سعد بن عباده نشست. «بشیر بن سعد» ابونعمان بن بشیر به او گفت: ای رسول خدا! خداوند ما را فرمان داده تا بر شما صلوات فرستیم، چگونه بر شما صلوات فرستیم؟ راوی گوید: رسول خدا (ص) (به گونه ای) ساکت شد که ما آرزو کردیم ای کاش او چنین سوالی نکرده بود. سپس فرمود: «بگوئید: خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست. همان گونه که بر ابراهیم صلوات فرستادی، و بر محمد و آل محمد فزونی بخش، همان گونه که بر ابراهیم در جهانیان فزونی دادی. راستی که تو ستوده و والائی. سلام نیز همان گونه است که دانستید.»
3- در صحیح بخاری، سنن نسائی و ابن ماجه و مسند احمد از ابوسعید خدری روایت کنند که گفت:
قلت: یا رسول الله! هذا السلام علیک قد عرفناه فکیف الصلاه؟ قال: قولوا: أللهم صل محمد عبدک و رسولک کما صلیت علی ابراهیم، و بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی إبراهیم؛ گفتم ای رسول خدا! این سلام بر شما بود، آن را دانستیم، صلوات (بر شما) چگونه است؟ فرمود: «بگوئید: خداوندا بر محمد بنده و رسول خودت صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهیم صلوات فرستادی و بر محمد و آل محمد برکت و فزونی بخش، همان گونه که بر ابراهیم برکت و فزونی دادی.»
4- در تفسیر طبری و سیوطی از ابن عباس آورده اند:
فقلنا أو قالوا: یا رسول الله! قد علمنا السلام علیک فکیف الصلاه علیک؟» فقال: «أللهم صل محمد و آل محمد کما صلیت علی إبراهیم و آل ابراهیم إنک حمید مجید، و بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی إبراهیم و آل ابراهیم إنک حمید مجید؛ پس گفتیم (یا گفتند): ای رسول خدا! سلام بر شما دانستیم، صلوات بر شما چگونه است؟
فرمود: «خداوند بر محمد و آل محمد صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم صلوات فرستادی، همانا تو ستوده و والائی، و بر محمد و آل محمد برکت و فزونی بخش، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم برکت و فزونی دادی، راستی را که تو پسندیده و والائی.»
5- در سنن نسائی از «زیدبن خارجه» از رسول خدا (ص) روایت کند که فرمود:
صلوا علی و اجتهدوا فی الدعاء و قولوا: أللهم صل علی محمد و علی آل محمد و بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی إبراهیم و علی آل إبراهیم إنک حمید مجید؛ بر من صلوات فرستید و در دعا بکوشید و بگویید: «خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست، و بر محمد و آل محمد فزونی بخش. همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم فزونی دادی. راستی که ستوده و والائی»
6- در سنن نسائی و مسند احمد از ابوطلحه روایت کنند که گفت:
قلنا: یا رسول الله! کیف الصلاه علیک؟ قال: قولوا: أللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی إبراهیم و آل ابراهیم إنک حمید مجید، و بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی إبراهیم و علی آل إبراهیم إنک حمید مجید؛ گفتیم ای رسول خدا! صلوات بر شما چگونه است؟ فرمود: «بگوئید: خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم صلوات فرستادی، راستی که تو ستوده و والائی. و بر محمد و آل محمد برکت و فزونی بخش همان گونه که بر ابراهیم و آل او برکت و فزونی دادی، راستی که تو پسندیده و عظمائی.»
در روایت دیگری چنین است:
مردی نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت: ای رسول خدا! چگونه بر شما صلوات فرستیم؟ فرمود بگوئید: «خداوند بر محمد و آل محمد صلوات فرست. همان گونه که بر ابراهیم صلوات فرستادی، راستی که تو ستوده و والائی. و بر محمد و آل محمد برکت و فزونی بخش، همان گونه که بر ابراهیم برکت و فزونی دادی، راستی که تو پسندیده و عظمائی.»
7- در کنزالعمال از طلحه روایت کنند که گفت:
قلنا: یا رسول الله! قد علمنا کیف السلام علیک، فکیف الصلاه علیک؟ قال: قولوا: أللهم صل محمد و علی آل محمد و بارک علی محمد و آ ل محمد کما صلیت و بارکت علی إبراهیم و علی آل إبراهیم إنک حمید مجید؛ گفتیم: ای رسول خدا! چگونگی سلام بر شما را دانستیم، صلوات بر شما چگونه است؟ فرمود: «بگوئید: خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست و بر محمد و آل محمد برکت و فزونی بخش، همان گونه که بر ابراهیم و بر آل ابراهیم فرستادی و برکت و فزونی بخشیدی، راستی که تو ستوده و والائی.»
8- در صحیح بخاری و مسلم، سنن ابوداود و دارمی و نسائی ترمذی و ابن ماجه، مسند احمد، تفسیر طبری و سیوطی از «کعب ابن عجزه» روایت کنند که گفت:
کنت جالسا عند النبی (ص) إذ جاء رجل فقال: قد علمنا کیف نسلم علیک یا رسول الله فکیف نصلی علیک؟ قال: قولوا أللهم صل محمد و علی آل محمد و علی آل محمد کما صلیت علی إبراهیم و علی آل ابراهیم إنک حمید مجید، و بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی ابراهیم إنک حمید مجید؛ نزد پیامبر خدا (ص) نشسته بودم که مردی آمد و گفت: ای رسول خدا! ما چگونه سلام کردن بر شما را دانستیم، چگونه بر شما صلوات فرستیم؟ فرمود: «بگوئید: خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم صلوات فرستادی، راستی که تو پسندیده و والائی. خداوندا بر محمد و آل محمد برکت و فزونی بخش همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم برکت و فزونی دادی، راستی را که تو ستوده و عظمائی»
9- در مسند احمد و درالمنثور سیوطی از برده خزاعی از رسول خدا (ص) روایت کنند که فرمود:
«قولوا: أللهم اجعل صلواتک و رحمتک و برکاتک علی محمد و علی آل محمد کما جعلتها علی علی إبراهیم إنک حمید مجید؛ بگویید: خداوندا صلوات و رحمت و برکانت را بر محمد و آل محمد ارزانی بخش، همان گونه که آنها را بر ابراهیم ارزانی داشتی، راستی را که تو ستوده و والائی.»
10- در کنزالعمال از محمد بن عبدالله بن زید از رسول خدا (ص) روایت کنند که فرمود:
«قولوا: أللهم صل محمد و علی آل محمد و علی آل محمد کما صلیت علی إبراهیم بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی إبراهیم فی العالمین إنک حمید مجید، و السلام کما علمتم؛ بگویید: خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهیم صلوات فرستادی، و بر محمد و آل محمد برکت و فزونی بخش، همان گونه که بر ابراهیم در جهانیان برکت و فزونی دادی، راستی که تو ستوده و والائی. سلام نیز همان گونه است که دانستید.»
11- در تفسیر طبری و سیوطی از ابراهیم در ذیل آیه شریفه: «ان الله و ملائکه....» آورده اند که:
قالوا یا رسول الله! هذا السلام قد عرفناه، فکیف الصلاه علیک؟ فقال: قولوا: أللهم صل محمد و علی آل محمد عبدک و رسولک و أهل بیته کما صلیت علی إبراهیم إنک حمید مجید؛ گفتند: ای رسول خدا! این سلام را دانستیم، صلوات بر شما چگونه است؟ فرمود: «بگویید: خداوندا بر محمد بنده و رسولت و اهل بیت او صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهیم صلوات فرستادی، راستی که تو ستوده و والائی.»
12- در کنزالعمال از ام المومنین عایشه روایت کند که گفت:
قال اصحاب النبی (ص) یا رسول الله أمرنا أن نکثر الصلاه علیک فی اللیله الغراء و الیوم الازهر و أحب ما صلینا علیک کما تحب، قال: قولوا أللهم صل محمد و علی آل محمد و علی آل محمد کما صلیت علی إبراهیم و آل إبراهیم، و ارحم محمدا و آل محمد کما رحمت إبراهیم، و بارک علی محمد و آل محمد کما بارکت علی إبراهیم و آل إبراهیم إنک حمید مجید. و أما السلام فقد عرفتم کیف هو؛ صحابه پیامبر گفتند: ای رسول خدا! فرموده شدیم تا در شب تار و روز روشن، صلوات بر شما را بسیار کنیم. (چه زیباست که) محبوب ترین صلوات ما بر شما به گونه ای باشد که دوست می دارید، فرمود: «بگوئید: خداوندا! بر محمد و آل محمد صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم صلوات فرستادی، و محمد و آل محمد را ببخشای. همان گونه که ابراهیم و آل ابراهیم را بخشودی، و بر محمد و آل محمد برکت و فزونی بخش، همان گونه که بر ابراهیم و آل ابراهیم برکت و فزونی دادی، راستی را که تو ستوده و والائی.»
این کیفیت سلام که خود دانستید.

منـابـع

کلیــد واژه هــا