نظریه هایزنبرگ درباره جهان ماده

ورنر هایزنبرگ فیزیکدان در نظریه صورتهای ریاضی چنین می گوید:
البته در حوزه فیزیک اتمی بسیاری از فیزیک متداول قدیمی از بین می رود نه تنها کاربرد پذیری مفاهیم و قوانین این فیزیک بلکه حتی کل مفهوم واقعیت.... منظور از اصلاح واقعیت این ایده است که پدیده هایی عینی وجود دارند که مستقل از اینکه مشاهده بشوند یا نشوند رخ می دهند. دیگر نمی توان مشاهدات را در فیزیک اتمی به این روش ساده عینیت بخشید. در اینجا به نتیجه ای از این حقیقت می رسیم که علم طبیعی با خود طبیعت سر و کار ندارد بلکه با طبیعت به نحوی که انسان توصیف می کند و می فهمد سر و کار دارد... این ویژگی نظریه کوانتوم این را مشکل می سازد که سیستم مورد قبول فلسفه ماتریالیسم را قبول کنیم و کوچکترین ذرات ماده یعنی ذرات بنیادی را موجود به معنای واقعی کلمه بگیریم، زیرا اگر نظریه کوانتوم درست باشد این ذرات بنیادی به همان معنایی که اشیاء روزمره نظیر درخت و سنگ واقعیت دارند واقعی نیستند، بلکه به نظر می رسد که انتزاعاتی از مشاهدات باشند که واقعیت دارند. اگر غیر ممکن است به ذرات بنیادی وجود به معنای واقعی اش را نسبت دهیم این نیز مشکل است که ماده را وجود به مفهوم واقعی اش بگیریم. بدین علت است که در چند سال گذشته به مناسبتهای مختلف تردیدهایی نسبت به تغییر فعلی نظریه کوانتوم، از طرف پیروان مکتب ماتریالیسم دیالکتیک، ابراز شده است. اما این مکتب نتوانسته است تعبیری اساسا جدید از نظر کوانتوم ارائه دهد... این قابل مناقشه نیست که ذرات بنیادی جدید به اجسام منظم افلاطونی نزدیکترند تا به اتمهای ذیمقراطیسی، ذرات بنیادی جدید به وسیله مقتضیات تقارن ریاضی معین می شوند تا حدی شبیه اجسام منظم در فلسفه افلاطون. آنها ثابت و متغیر نیستند و بنابراین به سختی می توان آنها را واقعی به مفهوم معمولی کلمه دانست بلکه باید آنها را به عنوان نمایشهای ساده ساختاری ریاضی بنیادی دانست که به آنها می رسیم. اگر بکوشیم ماده را به اجزا کوچکتر و کوچکتر تجزیه کنیم... پس در علم طبیعی جدید این شیء نیست بلکه صورت است تقارن ریاضی است که مبدأ هم اشیاء است و چون ساختار ریاضی در انتها چیزی جز یک محتوای عقلانی نیست می توان به زبان گوته در فائوست گفت: در ابتدا اندیشه بود... برای من جالب است که در زمان حاضر در تمامی بخشهای جهان و با تمامی وسایل تکنیکی که در اختیار ماست انسان می کوشد مسایلی را حل کند که فلاسفه یونان 2500 سال پیش تدوین کردند و ما جواب آنها را در ظرف چند سال آینده و یا لااقل در ظرف دو دهه دیگر خواهیم دانست.

منـابـع

کلیــد واژه هــا