عربستان

جغرافیای عربستان و شبه جزیره عربستان
عربستان کشوری است که در شبه جزیره عربستان در جنوب غربی آسیا قرار دارد. این مملکت؛ 000/240/2 کیلومتر مربع مساحت سیزدهمین کشور جهان محسوب می شود.
عربستان از جنوب با کشور یمن، از شرق با عمان و امارات متحده عربی، از شمال، عراق و اردن و از سمت غرب با دریای سرخ همسایه است. بلندترین قله آن در رشته کوههای غربی، 3120 متر ارتفاع دارد و رأس الصبح نامیده می شود.
همانطور که ذکر شد این کشور در شبه جزیره عربستان جای دارد و 80% آن را گرفته است. شبه جزیره عربستان با 000/000/3 کیلومتر مربع، وسیعترین شبه جزیره جهان محسوب می شود و از سه طرف، دریاهای سرخ، دریای عرب (در جنوب)، خلیج عدن، دریای عمان و خلیج فارس و مدیترانه احاطه شده است. حداکثر طول شبه جزیره 2500 کیلومتر و حداکثر عرض آن مابین دریای سرخ و خلیج فارس 1000 کیلومتر می باشد. جغرافیدانان شبه جزیره عربستان یا جزیرة العرب را به شش قسمت تقسیم کرده اند:

1- تهامه: به قسمت غربی کوههای سراة که از شمال به جنوب جزیرة العرب به موازات دریای سرخ کشیده شده، تهامه گفته می شود. از آن رو تهامه گفته اند که حرارت آن زیاد و باد آن کم است. مکه و نیمی از مدینه را جزو تهامه دانسته اند.
2- حجاز: به قسمت شرقی کوههای سراة و حد فاصل بین ارتفاعات نجد و شرق تهامه گفته شده که به شمال یمن منتهی می شود. حجاز از حجز به معنای مانع است، چون بین تهامه و نجد مانع ایجاد کرده، آن را حجاز گفته اند. شهر طائف و نیمی از مدینه در حجاز قرار دارد.
3- نجد: ناحیه ای است مرتفع که پس از حجاز و میان یمن، صحرای سماده، عروض و عراق واقع بوده و چون از سایر نواحی مرتفع تر است آن را نجد نامیده اند. نجد قسمت مرکزی عربستان را تشکیل می دهد و ریاض پایتخت این کشور در آن قرار دارد.
4- عین: در جنوب حجاز و نجد، یعنی در منتهی الیه جنوب غربی شبه جزیره واقع و از حاصلخیز ترین نقاط شبه جزیره به شمار می رود. این منطقه از سمت شرق با حضرموت و دریای عمان همسایه است.
5- عروض: شامل یمامه، عمان، بحرین و اصاء است. از این رو عروض نامیده اند که میان نجد، یمن و عراق، فاصله ایجاد کرده است.
6- حضرموت و المهره: ناحیه وسیعی در شرق عدن و در کناره دریاست که صحرای “ احقاف “ در مجاورت آن بوده است. گویند حضرت هود (ع) در این منطقه به خاک سپرده شده است.

بیابانها و صحراهای شبه جزیره عربستان
1- بادیه اشام: در شمال شبه جزیره قرار گرفته است.
2- صحرای نفود: صحرایست وسیع، شنهای نرم و سرخ که وسعت آن به هفتاد هزار کیلومتر مربع می رسد. این صحرا بین جوف، جبل شمر و نجد قرار دارد.
3- صحرای الدهناء: این صحرا از شمال شرقی به جنوب شرقی عربستان امتداد دارد و در شمال حضرموت، میان الربع الخالی و نفود واقع به صحرای سرخ نیز معروف است. کویری بی کران و بسیار صعب العبور که پای هیچ کس به آن رسیده است.
4-الربع الخالی: در قسمت جنوب شرقی شبه جزیره، کویر بسیار وسیعی به نام الربع الخالی وجود دارد که تمام قسمت جنوب و جنوبی عربستان را به استثنای سواحل دریای عمان قرار گرفته است. وسعت این صحرا به پانصد هزار کیلومتر مربع می رسد و از بزرگترین صحراهای شنی جهان است.
5- صحرای احقاف: به صحراهای واقع در شمال شرقی حضرموت در شرق یمن و دهنای جنوبی گفته می شود. گویند حادثة تاریخی سوره احقاف یعنی هلاکت قوم عاد در این منطقه رخ داده است.

تمدن و ادیان عربستان
قسمتی از عربستان که به عربستان سعید یا خوشبخت (arabia Eelix) معروف است، از متمدن ترین قسمتهای جزیرة العرب و حتی جهان محسوب می شود که از هزاره اول قبل از میلاد دارای تمدن با شکوهی بوده است.
عربستان سعید در منتهی الیه جنوب شبه جزیره قرار دارد و دارای موقعیتی مثلثی شکل است که با کشیدن خطی فرضی از جیزان (در ساحل دریای سرخ و عرب) به حضر موت (کنار دریای عرب در شرق) ایجاد می شود. در این قسمت دولتهای معینیان، قتبان، سبا (که در قرآن کریم از آن یاد شده است)، حضرموت، حمیریان و حیشه یکی پس از دیگری به حکومت رسیده و آخرین دولت آن مقارن ظهور اسلام دیلمیان دست نشانده دولت ساسانیان ایران بودند. قسمتهای دیگر شبه جزیره عربستان که از حیث تاریخی عربستان صخره ای و عربستان صحرایی مشهورند، چنین تمدن هایی نداشته اند در شبه جزیره عربستان اعراب مختلفی زندگی می کردند که بنا بر محل اقامت و تاریخشان به اعراب مستعربه، اعراب عاربه، اهل وبر، اهل مدر تقسیم می شوند. در شبه جزیره عربستان ادیان مختلفی مورد پرستش بود مانند: پرستش ارواح و مظاهر طبیعت، دین یهود، مسیحیت، زرتشت، بت پرستی. حنفا (پیرو دین حضرت ابراهیم (ع) بودن). بیشتر از همه ادیان در قبل از اسلام بت پرستی در این منطقه رواج داشت. فرهنگ مردم عربستان در مقایسه، با ملل دیگر بسیار پایین بود و افراد باسواد آن انگشت شمار بودند.

آب و هوای عربستان
بنا برآنچه گفته شد کشور عربستان از لحاظ موقعیت آب و هوایی به 5 قسمت تقسیم می گردد:
1- اقلیم ساحلی: یعنی کرانه های واقع بر دریای سرخ و خلیج فارس که در تابستان گرم و در زمستان بارانهای زمستانی دارد.
2- اقلیم ارتفاعات غربی در حجاز: مانند طائف که دمای آن در تابستان گرم و معتدل بود. زمستان خشک است و مانند مکه که تابستان گرم و زمستان پر باران دارد.
3- اقلیم عسر: در جنوب شرقی قرار دارد و دریای آن بر حسب ارتفاع از دریا متفاوت است. در فصل تابستان معتدل است و در زمستان و تابستان بارندگی فراوان دارد.
4- اقلیم نجد: حرارت آن در تابستان زیاد و شب های زمستان آن بسیار سرد است و باران نامنظم در آن می بارد.
5- اقلیم شمالی: دمای آن در تابستان معتدل و زمستان بسیار پایین است و شبها به 4 درجه زیر صفر می رسد.

تاریخ عربستان و مناطق مهم آن
عربستان پس از ظهور اسلام از جنبه های معنوی و سیاسی برخوردار شده و تاکنون در زمره حکومتهای مسلمان بوده است. در دوران به قدرت رسیدن دولت عثمانی، قسمتهایی از آن بخصوص نواحی شرقی جزء قلمرو آن حکومت قرار گرفت. با شکست عثمانی در جنگ جهانی اول و تسلط عبدالعزیز بن سعود بر سراسر خاک عربستان (به کمک جنبش وهابی)، طبق پیمانی که در سال 1927 بین انگلستان که در عربستان نفوذ داشت و ابن سعود امضاء گردید، کشور عربستان سعودی به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته شد.
حکومت این کشور سلطنتی و در سیطره آل سعود و قوه مقننه آن از یک مجلس شوری تشکیل یافته است.
زبان و خط رسمی این کشور عربی است.
عربستان دارای غنی ترین منابع نفت جهان و همچنین حاوی بسیاری از معادن و منابع زیر زمینی است.
از شهرهای مهم آن می توان جده، مکه، مدینه، طائف، ظهران و هفوف را نام برد. پایتخت آن نیز ظهران می باشد.

عربستان دارای چندین بندر مهم نیز هست
1- بندر جده 2- بندر ظهران 3- ینبع 4- حقل 5- جیزان 6- دمام 7- رأس تنوره 8- سعود 9- قطیف 10- جبیل 11- عقیر.

منـابـع

کلیــد واژه هــا