استثنائات پوشش در قرآن کریم

استثنائی درباره مسئله پوشش است: «و القواعد من النساء اللاتی لا یرجون نکاحا فلیس علیهن جناح....» این سومین استثناء است در مسئله پوشش. استثناء اول و دوم در آیه 31 سوره نور و استثناء سوم در آیه 60 آمده است. در اینجا می فرماید: زنان از پا افتاده ای که امیدی به ازدواج ندارند می توانند لباس روی خود را بر زمین نهند مشروط بر اینکه نخواهند خودنمایی و خودآرایی بکنند. در عین حال اگر جانب عفاف را رعایت کنند و خود را پوشیده دارند بهتر است و خدا شنوا و دانا است.
مقصود از "قواعد" کیانند؟ مقصود زنان سالخورده ای هستند که از جنبه زن بودن بازنشسته شده اند، یعنی دیگر مطلوب مرد -از نظر جنسی- واقع نمی شوند و لذا امیدی به ازدواج ندارند. ممکن است طمع داشته باشند ولی امید ندارند. جمله «ان یضعن ثیابهن» می فهماند که زن دو نوع لباس دارد: یکی لباس بیرون و دیگر لباس داخل منزل. آنچه رخصت داده شده است اینست که زنان سالخورده می توانند لباس رو را در بیاورند ولی در عین حال به آنها اجازه خودنمایی و خودآرایی داده نشده است.
در روایات اسلامی حدود برداشتن پوشش برای زنان سالخورده تعیین گردیده است و ذکر شده که جایز است روسری خود را بردارند: «الحلبی عن ابی عبدالله علیه السلام انه قرأ "ان یضعن ثیابهن" قال: الخمار و الجلباب. قلت: بین یدی من کان؟ فقال: بین یدی من کان، غیر متبرجة بزینة. فان لم تفعل فهو خیر لها؛ عبیدالله حلبی گفت که امام صادق (ع) فرمود مقصود از «ان یضعن ثیابهن» روسری و چهارقد است. گفتیم جلو هر کس که بود؟ فرمود جلو هر کس که بود اما به شرط اینکه ساده باشد و نخواهد خودآرایی و خودنمایی کند. (کافی، جلد 5، صفحه 522، وسائل، جلد 3 صفحه 25-26).
از جمله «و ان یستعففن خیر لهن» می توان یک قانون کلی استنباط کرد و آن اینست که از نظر اسلام هر قدر زن جانب عفاف و ستر را بیشتر مراعات کند پسندیده تر است و رخصت های تسهیلی و ارفاقی که به حکم ضرورت درباره وجه و کفین و غیره داده شده است، این اصل کلی اخلاقی و منزلی را نباید از یاد ببرد.

منـابـع

کلیــد واژه هــا