آثار و خصوصیات مخلصین در قرآن

به نص و تصریح آیات قرآن کریم، مخلصین دارای آثار و خصوصیاتی هستند که دیگران از آن نصیبی ندارند.
اول: آنکه به نص کریمه قرآنیه، دیگر شیطان را به هیچ وجه من الوجوه بر ایشان تسلط و اقتداری نیست. «فبعزتک لا غوینهم أجمعین * إلا عبادک منهم المخلصین؛ پس به عزت تو سوگند که بی تردید همه شان را گمراه خواهم کرد. مگر آن بندگان خالص تو از میان آنها» (ص/ 82-83) بدیهی است که این استثناء تشریعی نیست، بلکه به واسطه اقتدار ذاتی مخلصین در مقام توحید، دیگر برای شیطان قدرتی نبوده و به علت ضعف و ناتوانی خود نمی تواند در این مرحله به آنان دست یابد. باری، چون مخلصین خود را برای خدا خالص نموده، به هر چیزی که می نگرند، خدا را می بینند و شیطان به هر قسم و کیفیتی بر ایشان ظهور کند آنان با نظر الهی در آن چیز می نگرند و استفاده الهیه می کنند؛ لذا شیطان از اول امر، نزد این طایفه اعتراف به عجز و مسکنت خود نموده و سپر می اندازد؛ وگرنه شیطان ذاتش برای اغوای بنی آدم است و کسی نیست که بخواهد به کسی ترحم نموده و دست از اضلال او بر دارد.
دوم: این طایفه از محاسبه محشر آفاقی و حضور در آن عرصه معاف و فارغ هستند. در قرآن کریم است: «و نفخ فی الصور فصعق من فی السمـ'و 'ت و من فی الا رض إلا من شآء الله؛ و در صور دمیده شود، پس هر که در آسمانها و هر که در زمین است بی جان افتد، مگر کسی که خدا بخواهد» (زمر/ 68) چون این آیه با آیه شریفه «فإنهم لمحضرون * إلا عباد الله المخلصین؛ قطعا آنها از احضار شدگانند. مگر بندگان خالص شده خدا» (صافات/ 127-128) ضمیمه گردد معلوم میشود که این طایفه که از صعقه قیامت در امانند، عبارتند از بندگان مخلص خدا. زیرا آنان به واسطه مراقبت و ریاضات شرعیه در جهاد انفسیه کشته شده و به حیات ابدی پیوسته اند و از قیامت عظمای انفسیه عبور کرده اند و در دوران مجاهده به حساب آنان رسیدگی شده و حال به واسطه قتل فی سبیل الله در نزد خدای خود به خلعت حیات ابدی مخلع و از روزی های خاصه خزانه ربوبی متنعمند. «قال عز من قآئل: و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله أمو'تـا بل أحیآء عند ربهم یرزقون؛ و کسانی که در راه خدا کشته شده اند مرده مپندار، بلکه آنها زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده می شوند» (آل عمران/ 169) علاوه بر این می دانیم که احضار، فرع بر عدم حضور است و بندگان مخلص خدا قبل از پیدایش طلیعه قیامت در همه جا حاضر بوده و بر همه احوال مطلع بوده اند چون می فرماید: «عند ربهم یرزقون».
سوم: آنچه از پاداش و ثواب به هرکس برسد و در روز قیامت به او عطا شود، در مقابل عمل او خواهد بود، مگر این صنف از بندگان که کرامت الهیه بر ایشان ماورای طور و پاداش عمل است. «و ما تجزون إلا ما کنتم تعملون* إلا عباد الله المخلصین؛ و جز در برابر آنچه می کردید جزا نمی یابید. مگر بندگان خالص شده خدا» (صافات/ 40) و اگر گفته شود که مفاد این آیه آنست که گروه معذبین طبق اعمالشان به پاداش می رسند مگر بندگان نیک خدا که برای ایشان جزا در مقابل عمل نبوده، بلکه پروردگار منان با ایشان به فضل و کرم خود جزا خواهد داد؛ در پاسخ می گوییم: مفاد آیه مطلق بوده و مخاطب آن اختصاصی به گروه معذبین ندارد. علاوه آنکه جزای بندگان به فضل و کرم، منافات با جزا در مقابل عمل ندارد. چه معنای فضل اینست که در مقابل عمل کوچک، پروردگار منان جزای بزرگ عنایت می فرماید و در واقع عمل کوچک را بزرگ می شمارد ولی با این همه باز جزا در مقابل عمل واقع گردیده است. در حالی که مفاد کریمه شریفه غیر از این است. مفاد آیه اینست که به بندگان مخلص خدا، پاداش اصلا در مقابل عمل داده نمی شود و نیز در آیه دیگر می فرماید: «لهم ما یشآءون فیها و لدینا مزید؛ برایشان هرچه بخواهند در آن جا موجود است و نزد ما بیشتر نیز هست» (ق/ 35) برای این گروه هر چه اراده و مشیت آنان تعلق گیرد خواهد بود و در نزد ما نیز چیزی زیاده از مقدار اراده و مشیت آنان برای آنها خواهد بود. پس معلوم میشود که از کرامات الهیه چیزهایی که فوق اراده و مشیت و بالاتر از سطح فکر و میزان طیران مرغ اختیار و اراده آنها است داده خواهد شد؛ و این نکته شایان دقت و قابل توجه است.
چهارم: آنان دارای مقامی منیع و منصبی رفیع و مرتبه ای عظیمند که بتوانند حمد و سپاس ذات احدیت و ثنای الهی را "کما هو حقه" (همانطور که سزاوار آن ذات اقدس است ) به جا آورند. «قال عزوجل: سبحـ'ن الله عما یصفون * إلا عباد الله المخلصین؛ خدا منزه است از آنچه توصیف می کنند. مگر بندگان خالص شده خدا» (صافات/ 159-160) و این غایت کمال مخلوق و نهایت منصب ممکن است.
این چهار مزیت را ما در رساله خود که به نام «لب اللباب در سیر و سلوک اولی الالباب» می باشد و از تقریرات درس عرفانی حضرت علامه طباطبایی (ره) است بیان کرده ایم و در اینجا به مناسبت ذکر نمودیم.

منـابـع

کلیــد واژه هــا