حقیقت حوض کوثر از لسان قرآن و روایات
فارسی 3760 نمایش |روایاتی که درباره اختصاص حوض کوثر به امام علی (ع) وارد است، چه از طریق شیعه و چه از طریق عامه، بسیار است، و همگی متفقا یک معنی و یک مفاد را اجمالا بیان می کنند که: موالیان و شیعیان و محبان از آن بهره دارند، و منافقان و دشمنان اهل بیت (ع) از آن بهره ندارند. هر کس از آن بیاشامد سیراب می گردد، و دیگر الی الابد بدو تشنگی راه ندارد. و هر کس در آن رود پاک و پاکیزه می گردد؛ چون جنس آن آب طهور و مطهر است؛ صورت را درخشان می کند و دل را جلا و صفا می بخشد. و هر کس از آن منع شود، صورتش سیاه و بدنش کثیف و عفن و روحش آلوده و جگرش تشنه و تفته است. و اجمالا کسی از آن بهره دارد که ربطی و رابطهای با ولایت داشته باشد، و کسی منع می شود که رابطه ای با ولایت برقرار ننموده باشد.
حال باید دید حقیقت آن حوض، و ماهیت آن آب چیست که اینگونه آثار و خواصی از آن مترقب است، و اینگونه اختصاصاتی در آن مشهود؟
آخرت، ظهور و بروز دنیاست که به صورت های ملکوتی و حقیقی خود جلوه می کند.
آب موجب حیات و زندگی هر موجود زنده ای است، چنانکه خدا فرموده است:
و جعلنا من المآء کل شیء حی؛ و ما از آب هر چیز زنده ای را قرار دادیم.» (انبیاء/ 30)
و نیز در روایت از رسول الله (ص) آمده است که: «اول ما خلق الله المآء؛ اولین چیزی را که خداوند آفرید آب است.»
و اگر این روایت را با روایات دیگری همچون: «اول ما خلق الله العقل؛ اولین چیزی را که خداوند آفرید عقل است.»
و همچون: «اول ما خلق الله نور نبیک یا جابر؛ ای جابر! اولین چیزی را که خداوند آفرید، نور پیغمبر تو بوده است.» ضمیمه کنیم، معلوم می شود مراد از ماء در روایت اول، ماده حیاتی است و آن حقیقت عقل و علم است.
بر همین اساس، در موارد بسیاری از آیات قرآن آمده است که: خداوند مؤمنین و عاملین به عمل صالح را در «جنات تجری من تحتها الانهار؛ وى را به باغهايى درآورد كه از زير [درختان] آن نهرها روان است.» (نساء/ 13) قرار می دهد و وارد می کند.
چون مؤمنان به واسطه ایمان و لازمه ایمان که عمل صالح است، به علوم و معارف الهیه آشنا شده اند؛ لذا در آن عالم نهرهای روانی که پیوسته در بهشت هایشان جاری است، همان علوم و معارفی است که پیوسته در آستانه نفوسشان در حرکت و جریان است. قلب مؤمن پیوسته محل تراوشات علمی عرفانی و مبدا جریان علوم و الهامات ربانی است.
آب کوثر ممزوجی از چشمه های تسنیم و معین
چشمه تسنیم که قدری از آن را با رحیق مختوم مخلوط کرده و به ابرار می دهند (مطففین/ 22- 26) اصل آن از اعراف جاری است. اعراف، حجابی است بین بهشت و جهنم، و بر آن ائمه طاهرین (ع) که حاکم بر بهشت و دوزخند قرار دارند.
چشمه تسنیم از زیر قدم امیرالمؤمنین (ع) جاری است، و به حوض کوثر می ریزد. و آب کوثر که ممزوجی است از چشمه تسنیم و چشمه معین، برای شتسشوی دلهای گناهکاران بسیار مفید و حیات بخش است.
توحید و ولایت سرچشمه های علوم و معارف اسلامی
ماء معین، علوم و معارف الهی است؛ و ماء تسنیم، محبت و ولایت. و چون این دو با هم مخلوط گردد، مزاجی از علوم الهیه توام با ولایت که حقیقت توحید است به دست می آید؛ و آن است که جگرهای سوخته را سیراب می کند؛ و هر کس بنوشد، دیگر ابدا تشنه نمی شود؛ و هر کس ننوشد، هیچ آشامیدنی دگری نمی تواند او را سیراب کند.
آری، علی در علم پیامبر بود که: «انا مدینة العلم و علی بابها؛ پیغمبر فرمود: من شهر علم هستم، و علی در آن شهر است.»
و آری، علی صاحب ولایت رسول الله بود که: «انت ولی کل مؤمن و مؤمنة من بعدی؛ پیغمبر فرمود: تو ای علی! ولی هر مرد مؤمن و هر زن مؤمنه ای بعد از من باشی!»
و در اینصورت هر کس به مقام ولایت نزدیک شود و از علم و ولایت امیرالمؤمنین بهره مند گردد، حقا از حوض کوثر می نوشد.
علی (ع) معدن علم است، و متحقق به حق و حقیقت، و منبع ولایت است و عبودیت محضه. و بنابراین هر کس با او دشمن باشد و مقام او را ارج ننهد و میثاق و عهد او را بر ذمه نگیرد، حقا از حق دور است، او تشنه و جگر سوخته است، و او راهی به حوض ندارد؛ زیرا این آب بر کافران و معاندان حرام است.
«و نادی اصحاب النار اصحاب الجنة ان افیضوا علینا من المآء او مما رزقکم الله قالوا ان الله حرمهما علی الکافرین؛ و همصحبتان آتش به همصحبتان بهشت ندا می دهند که: قدری از آب یا از چیزهائی که خداوند به شما روزی کرده است، به ما افاضه کنید و بریزید! در جواب بهشتیان می گویند: آب و آن چیزهای دیگر را خداوند بر کافران حرام کرده است.» (اعراف/ 50)
حوض کوثر، مقام ظهور ولایت
عالم آخرت، عالم ظهور حقیقت است. کسی که در دنیا با ایمان و عمل صالح و اطاعت و ولایت ائمه اطهار (ع) راهی برای خود باز نکرده است، از آبشخوار آب حیات و زندگی معنوی و از چاشنی ولایت محروم است، او سیاه چهره و له له زنان در تشنه کامی فرود می رود؛ و صاحبان ولایت و محبان، سپیدچهره و سیراب هستند.
و بنابراین، حوض کوثر، مقام ظهور و بروز ولایت است.
این اجمالی بود که می توان درباره کوثر و ساقی آن، حضرت مولی الموالی (ع) بیان کرد، اما حقائق آن در تحت هیچ عبارتی نمی گنجد و به فکر تنزل نمی کند، و به صورت و شکل متصور و متشکل نمی گردد.
و آنچه از بزرگی حوض بیان شده است که ما بین ایله و صنعا است، و ابریق ها و کاسه های آن به عدد ستارگان است، و ریگش یاقوت است، و گیاهش زعفران است، و خیمه های اطرافش از زبرجد و یاقوت و در زده شده است، و همچنین سایر خصوصیات؛ همگی صحیح و در عالم ملکوت صورت به جای خود محفوظ است؛ ولی همگی ظهور و بروز همان حقیقت مقام علم و ولایت است.
«رزقنا الله و ایاکم ان نروی من الحوض روآء مرویین بمحمد و ءاله الطیبین؛ غایه الامر باید سعی کنیم که به واسطه شدت اتصال و ربط ما، ظرفیت ما زیاد گردد، و بهره ما از آن حوض افزون باشد.»
منـابـع
سید محمدحسین حسینی طهرانی- معادشناسی- جلد 9 صفحه 461-458 و 453-451
کلیــد واژه هــا
0 نظر اشتراک گذاری ارسال چاپ پرسش در مورد این مطلب افزودن به علاقه مندی ها