نظریات مختلف درباره منشأ پیدایش شیعه

نباید شیعه را در اسلام، اقلیتی فرض کرد که با اکثریتی که در مقابل خود داشته، در اصول و مبادی دین مقدس اسلام که محتویات کتاب قرآن کریم و سنت قطعیه بوده باشد، اختلاف نظر داشته و پاره ای از آنها را نمی پذیرفته است، لذا با اکثریت به مقام مخاصمه و مشاجره درآمده و مذهب نو بنیادی تأسیس نموده است و یا به علل سیاسی یا تعصبات قومی یا ملی یا انتقام های دینی، دستخوش امیال دیگران و بازیچه دست بیگانگان قرار گرفته و در نتیجه، گروه قابل توجهی را از جماعت مسلمین جدا کرده و وحدت اسلامی را بهم زده و اختلاف کلمه به وجود آورده است. حقیقت این است که شیعه طایفه ای است از مسلمین که به واسطه مخالفت هایی که از اکثریت، نسبت به مسلمات کتاب و سنت مشاهده کرده، در مقام اعتراض و انتقاد برآمده و به ملازمت مسلمات کتاب و سنت برخاسته و دعوت کرده است و البته طایفه ای را که در راه چنین منظور مقدسی در طول تاریخ و قرن های متمادی، هر بلا و مصیبت و هر آزار و شکنجه قابل تصور را از دست مخالفین خود کشیده است، نباید مخالفت اصول مسلمه دیانت و هدم کننده سنت و جماعت مسلمین نامید.

نظرات مخالفین درباره پیدایش شیعه:
مخالفین شیعه می گویند: مذهب تشیع، مولود افکار ابن سبای یهودی است که در ظاهر به لباس اسلام متلبس شده و در زمان خلیفه سوم، عثمان بن عفان، در عراق و شامات، مردم را علیه خلافت شورانیده و به قتل خلیفه تحریض و ترغیب می نمود، وی یک سلسله عقاید یهودیت را با مشتی از معارف اسلامی آمیخته و در شعاع غلو در حق امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (ع) در میان جمعی رواج داد که بعدا به نام شیعه علوی معروف شدند.
مخالفین می گویند: مذهب تشیع، روی اساس سیاست انتقام گذاشته شده و در اثر داغ دلی است که ایرانی ها از خلیفه دوم، عمربن الخطاب که ایران را فتح کرده و تاج و تخت کهن سال کیان و اکاسره را به باد داده و مجوسیت و آتش پرستی را ریشه کن نمود داشتند. از سوی دیگر، به پاس خویشاوندی که امام دوم و سوم شیعه از راه مصاهرت، با کسری داشتند، مجوس مذهب تشیع را در لباس اتباع اهل بیت پیغمبر اسلام (ص) به وجود آورده و اختلاف کلمه در میان مسلمین انداختند. همچنین می گویند: مذهب تشیع، نتیجه مساعی ائمه اهل بیت، و به ویژه امام پنجم و ششم شیعه امامیه می باشد که به منظور اشغال مقام روحانیت عمومی، مردم را به غلو در حق خودشان رهبری کرده و احادیثی علیه خلفای راشدین و صحابه گرام و خلفای بنی امیه و بنی عباس که زمامداران اسلام بودند، وضع کرده و شیعه گری را به وجود آوردند. باز می گویند: مذهب تشیع، ساخته ملوک آل بویه بوده که در قرن چهارم هجری، چندی حکمرانی کردند.
و یا می گویند: مذهب تشیع، آفریده سیاست سلاطین صفویه می باشد که در اوایل قرن دهم هجری به هوای سلطنت به دستیاری عده ای از دراویش صفوی، قیام کرده و سال های متمادی با خلفای عثمانی و ازبک ها جنگیدند و همین صفویه بودند که عقایدی درویشانه و غلو آمیز با ماسک تشیع به هم بافته و سر و صورت یک مذهب اسلامی را به آن دادند. این ها و نظایر این ها، تهمت هایی است که به مذهب تشیع می زنند در صورتی که حقیقت مطلب، غیر از این است.

معرفی واقعه شیعه و مذهب تشیع:
به شهادت تاریخ، طریقه تشیع از روز رحلت پیغمبر اسلام (ص) طلوع کرده و جماعتی با این روش، تعین و تمیز پیدا کرده اند. یعنی در همان موقعی که هنوز جسد مقدس پیغمبر اسلام دفن نشده بود و اهل بیت و عده ای از خیار صحابه، سرگرم لوازم سوگواری و تجهیز جنازه شریفش بودند، عده دیگری که بعدا اکثریت را بردند با کمال دست پاچگی در سقیفه بنی ساعده تجمع کرده و برای عامه مسلمین، در قیافه مصلحت جویی و خیرخواهی، خلیفه و جانشین پیغمبر تعیین کردند و در خلال این جریان، حتی کمترین اطلاعی به اهل بیت و خانواده پیغمبر اسلام و به ویژه به امیرالمؤمنین (ع) که در فضایل اسلامی و انداع فداکاری، در تمام دوره بعثت، پیشتاز همه مسلمین بوده و به نص ولایت اختصاص یافته بود، ندادند امیرالمؤمنین علی (ع) و جمعی از یاران او مانند سلمان، ابوذر، مقداد و غیر آنها، پس از اطلاع از جریان انتخاب خلیفه، به مقام اعتراض و انتقاد برآمده و با استناد به نص ولایت، به طریقه انتخاب خلیفه اعتراض کرده و به احتجاج پرداختند. البته جوابی که شنیدند، همین بود که مصلحت در این بود و مسلمین چنین صلاح دیدند. معترضین که اولین افراد شیعه و پایه گذاران این طریق بودند، جمعی از صحابه گرام رسول اکرم (ص) و از مسلمین دوره اول از یاران امیرالمؤمنین علی (ع) بودند که در ملازمت پیغمبر اسلام و اتباع کتاب و سنت و پیروی از سیرت نبی اکرم و فداکاری و مجاهده در راه دعوت دینی، کمترین مخالفتی به خرج نداده و از هیچ گونه تلاش و کوششی فروگذار نکرده بودند و در تمام دوره بعثت، در صف مسلمین و جزء جمع آنها بودند و با این اعتراض و انتقاد نمی خواستند هدف نوبنیاد دیگری را جایگزین این آیین نوبنیاد نمایند. غرض آنها از این انتقاد، دفاع از یک رشته نصوص مسلمه ای بود که به موجب آنها، ولایت عموم مسلمین به دست امیرالمؤمنین علی (ع) سپرده شده بود؛ نصوصی که به موجب آنها اهل بیت پیغمبر، پیشوایان دین و مرجع جمیع شئون علمی و عملی اسلام معرفی شده بودند و همین نصوص، هم اکنون نیز به نحو تواتر در دست فریقین، اهل سنت و شیعه، موجود می باشد.

منـابـع

کلیــد واژه هــا