زیانهای فرضیه مزد طلب کردن انبیاء (ع) از مردم

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم براساس اینکه رحمة للعالمین است به شدت اشتیاق و ولع به تعبیر قرآن، حرص بر هدایت انسان ها و رساندن آن ها به سعادت ابدی دارد ولی اکثر مردم تن به زیربار آن دعوت حقه نمی دهند.

"و ما اکثر الناس و لو حرصت بمومنین" (یوسف/103)

با اینکه اجر و مزدی هم از آنها مطالبه نمی کنند.

"وما تسئلهم علیه من اجر" ( یوسف/104)

چون یکی از بهانه هایی که ممکن است مردم بیاورند و دعوت را قبول نکنند و به زعم خودشان، حمل بر غیر واقع کنند، مسأله ی مزد خواستن است. اگر آن کسی که دعوت و ارشاد می کند و به مردم می گوید، من سعادت و خیر شما را می خواهم، در مقابل این ابلاغ و تبلیغش، مزد بخواهد، ممکن است در ذهن مردم این توهم پیدا شود که او کاسبی می کند. شاید احساس کنند تبلیغ دین را وسیله ای قرار داده برای اینکه به دنیا برسد و درنتیجه ی این توهم، اعتماد به گفتار او نکنند؛ اما وقتی مطمئن شدند که اجر نمی خواهد بلکه خود را به رنج هم می افکند؛ در این صورت طبیعی است که احتمال سوء غرضی درباره ی او نمی دهند و به گفته هایش اعتماد می کنند.

طالب اجر و مزد نبودن در امر تبلیغ دین، دو فایده ی مسلم دارد: یکی اینکه شخص مبلغ، آزادی در بیان دارد و حق را با آزادی و حریت کامل بیان می کند؛ حال به هرکسی برخورد داشته باشد، در نظر او مهم نیست چون او حق را می گوید و  «الحق مر»؛ حق، تلخی هم دارد و خوشایند بسیاری از ذائقه ها نمی باشد اما کسی که طالب مزد باشد، طبعا طوری حرف می زند که به ذائقه ی آن مزد دهنده ناگوار نیاید؛ زیرا حرف اگر به ذائقه ی او تلخ بیاید؛ طبیعی است که یا اصلا پول نمی دهد و یا کم می دهد، طبعا او ناچار می شود طوری حرف بزند که برخورد با آن مزد دهنده نداشته باشد و در نتیجه، آزادی در بیان از او  سلب می شود و واقعیت را آنچنان که هست نمی تواند بگوید و همیشه دست به عصا حرکت می کند که برخلاف میل مزد دهنده چیزی نگوید. دوم، اعتماد مردم نسبت به او سلب می شود چون توهم می کنند اوامر تبلیغ دین را وسیله ای قرار داده که به دنیا و اهوای نفسانی خود برسد و لذا نمی توانند خیر خود را به طور حتم در گفتار او ببینند و قهرا اعتماد به گفتار او نمی کنند. در نتیجه خودشان نیز از سعادت محروم می مانند زیرا وقتی اعتماد به او نداشتند، گوش به حرفش نمی دهند. وقتی گوش به حرفش ندادند، محرومیت از فهم حقایق دینی دامنگیرشان می شود.

دو ضرر به دنبال مزد طلب کردن در راه تبلیغ دین
این است که مسأله ی مزد طلب کردن در امر تبلیغ دین، این دو ضرر را دارد. یکی اینکه حریت در بیان و آزادی در گفتار را از دست مبلغ می گیرد و دیگر اعتماد مردم نسبت به او سست می شود. در سوره مبارکه شعراء، خداوند حکیم قسمتی از زندگانی چند تن از پیامبران علیهم السلام را بیان می کند. از جناب نوح آغاز می کند و بعد هود و صالح و بعد لوط و شعیب علیهم السلام که همه هنگام مواجهه ی با مردم زمان خود، به طور یکنواحت می گفتند: "انی لکن رسول امین  فاتقوا الله و اطیعون * و ما اسئلکم علیه من اجر امن اجری الا علی رب العالمین" ( شعرا/ 109-107)، «من برای شما فرستاده ی امینی هستم؛ پس تقوای خدا را رعایت کنید و از من اطاعت نمایید. من از شما هیچ اجر و مزدی نمی خواهم، اجر من جز رب العالمین بر عده کسی نمی باشد».

این جمله در سوره ی شعراء، پنج بار به طور یکنواخت تکرار شده است و در واقع علت وجوب اطاعت امر پیامبران را بیان می کند که چرا اطاعت امر پیامبران، واجب است؟ چون رسول امینند. امانتشان از کجا معلوم است؟ چون از مردم، متوقع اجر و مزد نمی باشند و اجر خود را منحصرا بر عهده ی حضرت رب العامین می دانند؛ چون خالصانه برای او کار می کنند؛ این نکته ی مهمی است و نشان گر این مطلب است که مردم وقتی مبلغ دینی را امین خود می دانند و خود را موظف به تبعیت از وی می شناسند که او بگوید:

"و ما اسئلکم علیه من اجر امن اجری الا علی رب العالمین"

و چون چنینیم:

"فاتقوا الله و اطیعون".

آن مرد مومن درسوره مبارکه ی یس نیز منطقش همین بود.

"و جاء  من اقصا المدینه رجل یسعی قال ی قوم اتبعوا  المرسلین* اتبعوا من لا یسئلکم اجرا و هم مهتدون" (یس/21-20)

«مردی از دورترین نقاط شهر شتابان آمد و در میان مردم فریاد کشید: ای قوم! پیروی کنید از گروهی که از شما مزدی نمی خواهند و از راه یافتگان نیز می باشند».

یعنی پیروی مطمئن از کسی، مشروط به دو شرط اساسی است؛ یکی اینکه او راه شناس باشد و دیگر اینکه امین باشد و طالب اجر و مزد از مردم نباشد.

منـابـع

کلیــد واژه هــا