تفسیر جواب سوگند به باد در قرآن

چهار سوگند آغاز سوره «ذرایات» یعنی سوگند به باد، ابر، کشتی، فرشتگان، دارای  یک جوابند که عبارت از مسئله عظیم قیامت و برانگیخته شدن مردمان برای جزای اعمال خود می باشند.

"و الذاریات ذروا*....إ نما توعدون لصادق* و إن الذین  لواقع" (ذاریات/آیات 6 و 5)، «سوگند به پراکنده کنندگان پراکنده کردنی (باد)، که قطعا آنچه وعده داده  می شوید، راست است، و به راستی جزاء اعمال واقع خواهد شد.»

آیه پنجم جواب قسم است و آیه "إن الذین لواقع" عطف بر آن است و به منزله تفسیر آن محسوب می شود و قرآن اعلام می دارد که آنچه در مورد روز قیامت (و اینکه خداوند به زودی همه مردم را در آن روز به جزای اعمالشان می رساند و اگر عملشان  خیر باشد، جزای خیر اگر عمل آنان شر باشد پس جزای شر به آنها می رسد) نازل گردیده قطعا این وعده ی عظیم قرآن و پیامبر که از جانب خداوند داده اند راست است، و جزا واقع می شود.

طنطاوی در بیان رابطه بین مقسم به باد، و مقسم له قیامت، می گوید: این پدیده ها از خورشید و ماه و ستارگان و ابر و باد.... همه و همه نشان دهنده آنند که خداوند متعال جهان را براساس اسباب و مسببات که دارای ارتباط محکمی با هم هستند قرار داده که هر سبب بالاتری برای مسبب پایین تر از خود محسوب می شود. حکمت الهی اقتضا  می کند که این نظام محکم شده از بالا به پایین همانطور که فرموده: «امر عالم را از آسمان تا زمین تدبیر می کند» (سجده/ آیه 5) بدون هدف بوده و فانی شود و فنای مطلق هم دلالت دارد بر اینکه حکمتی در آفرینش انسان نباشد. لذا خداوند به این موجودات (باد، ابر و.....) سوگند یاد نموده و به عبارت دیگر آنها را براهینی برای برانگیخته شدن انسان در قیامت قرار داده، چون اگر قیامتی نباشد همه اینها عبث و بی نتیجه خواهد بود. پس تدبیر کنندگان این عوالم آنچه را که فانی شود تدبیر نمی کنند لذا خداوند فرمود: "أنما توعدون لصادق"، آنچه وعده داده شده اید، قطعا واقع می شود.

مراغی نیز رابطه آن دو را با هم تقریبا به همین نحو بیان می دارد. بیضاوی در این مورد می نویسد: مانند این است که خداوند بزرگ به توانایی خود بر ایجاد این اشیاء شگفت انگیز بر توانایی خود به برانگیختن انسان برای جزاء موعود استدلال نموده است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا