فلسفه سوگند به ابر و جواب آن

در فایده سوگند به ابر که در آیه 2 سوره ذاریات (فالحاملات و قرا) آمده است مرحوم شیخ طوسی می نویسد: خداوند به ابر سوگند یاد نموده چون در آن نشانه ی قدرت الهی وجود دارد از آن جهت که قدرتی هست که ابر را بدین وضع قرار داده که آب را با خود حمل نموده و بدون پایه و نگهدارنده ای، آن را در بین زمین و آسمان نگه میدارد، و به وسیله ی ریزش باران، مردم را از تشنگی نجات داده و سرزمینهای مرده را زنده می سازند، و در وقتی که مردم از آب بی نیاز بوده آن را در خود نگه می دارد، و اگر به این نگه داشتن ادامه دهد، مردم از تشنگی هلاک می شوند، و اگر همیشه فرو ریزد، به صورت طوفان و سیلاب در آمده همه را از بین می برد. پس طبق فرمان الهی ابر، به اندازه نیاز مردم باران فرو می فرستد.

بدین جهت است که ابر به عنوان یکی از نشانه های قدرت الهی در قرآن معرفی گردیده است..» (إن فی خلق السموات  والارض... والسحاب  المسخر بین السماء و الارض لآیات لبقوم یعقلون) ( بقره /آیه 164)، «...و درخلقت ابر که میان آسمان و زمین مسخر است، نشانه های کامل الهی برای خردمندان است.»

جواب سوگند به ابر آیه "إنما توعدون لصادق * و إن الدین لواقع" می باشد که آیات 5 و 6 سوره ذاریات است و معنای آن چنین می باشد: «که قطعا آنچه وعده داده می شوید، راست است و به راستی جزاء اعمال واقع خواهد شد.»

طنطاوی در بیان رابطه بین مقسم به ابر و مقسم له قیامت می گوید: این پدیده ها از خورشید و ماه و ستارگان و ابرو باد و.... همه و همه نشان دهنده آنند که خداوند متعال جهان را براساس اسباب و مسببات که دارای ارتباط محکمی با هم هستند، قرار داده که هر سبب بالاتری برای مسبب پایین تر از خود مسبب محسوب می شود، حکمت الهی اقتضا نمی کند که این نظام محکم شده از بالا به پایین همانطور که فرموده: «امر عالم را از آسمان تا زمین تدبیر می کند» (سوره سجده آیه 5) بدون هدف بوده  و فانی شود و فنای مطلق هم دلالت دارد بر اینکه حکمتی در آفرینش انسان نباشد. بنابراین خداوند به این موجودات سوگند یاد نموده و به عبارت دیگر آنها را براهینی بر  برانگیخته شدن انسان در قیامت قرار داده، چون اگر قیامتی نباشد، همه اینها عبث و بی نتیجه خواهد بود.

منـابـع

کلیــد واژه هــا