دلایل قدیم و مخلوق نبودن قرآن

فرقه هایی در مکتب خلفا، قرآن را «قدیم» پنداشتند، و فرقه هایی دیگر قرآن را «مخلوق» توصیف کردند. به سبب این اختلاف، یکدیگر را شکنجه ها و زندان ها و کشتارهای بسیار نمودند. در برابر آنها، اوصیای پیامبر گفتند: قرآن را نه قدیم و نه مخلوق می توان نام گذارد، قرآن را باید «کلام الله» نام نهاد، و فرمودند: اگر قرآن را از پیش خود نام گذاری، از گمراهان می شوی، و اینکه مجادله درباره این نام گذاری، از دو طرف بدعت گذاری در دین است. اینک به شرح و بیان گفتار اوصیای پیامبر و تأثیر آنها در احیای سنت پیامبر خدا می پردازیم.

* چرا نمی توان قرآن را «قدیم» نامید:
فرقه هایی که در مکتب خلفا، قرآن را قدیم نامیدند، می پندارند که قرآن مانند خدا از ازل بوده و این پندار به دو دلیل، باطل است:

* 1. اگر بگویید قرآن از ازل بوده، قائل به وجود دو موجود ازلی شده اند: خداوند و قرآن.

*2. آیاتی در قرآن دلالت دارد بر بطلان عقیده به قدیم بودن قرآن، مانند قول خداوند در آیه اول سوره انفال؛ آنجا که می فرماید: "یسألونک عن الأنفال"، «ای پیامبر! درباره تقسیم انفال، از تو سوال می کنند...». این آیه درباره گروهی از صحابه نازل شد که پس از پیروزی در جنگ بدر، بر سر غنایم جنگی اختلاف داشتند و از پیامبر (ص) در این باره سوال کردند. در جواب آیه فوق نازل شد. بنابراین، این آیه پس از وقوع نزاع بین صحابه بر سر انفال در غزوه بدر نازل شد، و در جواب سوال ایشان و کسب تکلیف کردن از پیامبر درباره غنایم، و در این صورت نمی توان گفت این آیه از قدیم بوده است و به طور کلی  نتیجه گرفت که قرآن قدیم می باشد. همچنین است چهارده آیه دیگر که در آن، لفظ "یسألونک" آمده است یعنی ای پیامبر! از تو می پرسند و فتوا می خواهنذ که در همه  این پانزده آیه، پس از سوال صحابه از پیامبر، جواب ایشان از جانب پروردگار بر پیامبر(ص)  وحی شده است. همچنین آیه ای که در آن می فرماید: "قد سمع الله قول التی  تجادلک  فی زوجها  و تشتکی...: (سوره مجادله / آیه 1)، «خداوند سخن آن زن را شنید که درباره شوهرش مجادله می کرد و از شوهر خود شکایت می نمود.»

این چند آیه از اول سوره مجادله، درباره خوله، زن اوس بن صامت صحابی نازل شد؛ آنگاه که از شوهر خود به پیامبر اکرم (ص) شکایت آورد. این آیات و صدها آیه دیگر همانند آنها، همگی پس از وقوع حوادثی در عصر پیامبر نازل شده اند، و نزول آنها پس از وقوع آن حوادث بوده است. در این صورت نمی توان گفت قرآن قدیم  است، مگر آنکه بگویند آن حوادث در ازل واقع شده و در ازل آن صحابه از پیامبر کسب تکلیف کرده اند و خداوند پاسخ آنها را در همان ازل داده است!

* چرا نمی توان قرآن را «مخلوق» نامید:
«خلق» و آنچه از این ریشه ساخته شده، در زبان عرب چند معنی دارد که از جمله دو معنای مشهوری می باشد که بیان می نماییم:

1. «خلق الله» یعنی خداوند آفرید، چنان که خداوند در سیزده آیه می فرماید: "خلق السموات و الارض»". یعنی آسمان و زمین آفرید. "خلق الله و مخلوقه" یعنی آفریده شده خداوند.

2. "خلق الکلام و کلام مخلوق". در زبان عرب هر گاه کلام به «مخلوق بودن» توصیف شود، مقصود از آن دروغ بوده و جعلی و ساختگی بودن آن کلام است. آنگاه که گویند «قصیده مخلوقه» یعنی قصیده ساختگی که به دروغ به کسی نسبت داده باشند. و وقتی گویند "اختلق حدیثا" یعنی حدیثی را جعل کرد و به پیامبر نسبت داد. از این دسته قول باری تعالی: "و تخلقون إفکا" ( سوره عنکبوت / آیه 7)، «سخن دروغ ساختید»، "إن هذا إلا اختلاق" (سوره ص/ آیه 7)، «این سخن، جز بافندگی و دروغ چیزی نیست.»

بنابر آنچه بیان شد، نمی توان قرآن را قدیم گفت به دلیل آنکه خداوند ازلی می باشد و ازلی دیگری وجود ندارد، و اینکه آیات قرآن خود دلالت دارند بر قدیم نبودن قرآن. همچنین نمی توان قرآن را «مخلوق» نامید برای آنکه لفظ مخلوق جایی به کار می رود که حکایت از جعل و ساختگی بودن آن کند و به گوینده ای نسبت دهند. العیاذ الله  از چنین قولی درباره قرآن.

منـابـع

کلیــد واژه هــا