نمونه ای از نامه های امام زمان (ع) به شیخ مفید

از امام (عجل الله تعالی فرجه الشریف) علی رغم محدودیت های فراوان، آثار گرانبهای زیادی به یادگار مانده است. از جمله این آثار توقیعات آن حضرت است که حاوی مطالب عمیق و نکات در خور توجهی است. برای نمونه، یکی از نامه های آن حضرت به شیخ مفید را همراه با ترجمه فارسی آن می آوریم.

بسم الله الرحمن الرحیم

أما بعد: سلام علیک أیها الولی المخلص فی الدین، المخصوص فینا بالیقین ، فإنا نحمد الیک الله الذی لا اله اله هو ، و نساله الصلاه علی سیدنا،  و مولانا ، و نبینا محمد و آله الطاهرین، و نعلمک –آدام الله توفیک لنصره الحق ، و أجزل  مثوبتک علی  نطقک عنا بالصدق – أنه قد أذن لنا فی تشریفک بالمکاتبه، و تکلیفک ما تودیه عنا الی موالنا قبلک ، أعزهم الله بطاعته ، و کفاهم المهم برعایته لهم و حراسته، فقف- ایدک الله بعونه-  علی أعدائه المارقین من دینه علی ما أذکره، و أعمل فی تأدیته الی من تسکن الیه بما نرسمه  ان شاء الله. نحن و ان کنا ناوین بمکاننا  انائی عن مساکن الظالمین، حسب الذی أراناه الله تعالی لنا من  الصلاح ، و لشعیعتنا  المومنین فی ذلک، ما دامت دوله للفاسقین ، فإنا نحیط علما بأنبائکم،  ولا یعزب  عنا  شی ء من أخبارکم،  ومعرفتنا بالذل  الذی أصابکم مذجنح کثیر منکم الی ما کان السلف الصالح عنه شاسعا و نبذوا العهد المأخوذ و راء ظهور هم کأنهم لایعلمون. انا غیر مهملین لمراعاتکم، و لا ناسین لذکرکم ولولا ذلک  لنزل بکم الاواء و اصطلمکم الاعدء، فاتقوا الله- جل جلاله – و ظاهر و نا علی انتیاشکم من فتنه قد أنافت علیکم ، یهلک فیها من حم أجله، و یحمی عنه من أدرک أمله ، و هی اماره لازوف حرکتنا  و مباثتکم بأمرنا و نهینا، و الله متم نوره و لوکره المشرکون. اعتصموا بالتقیه  من شب نار الجاهلیه یحششها عصب أ مویه ، یهول بها فرقه مهدیه، أنا زعیم بنجاه من لم یرم فیها المواطن ، وسلک فی الطعن منها السبل  المرضیه. اذا حل جمادی الاولی من سنتکم هذه، فاعتبروا بما یحدث فیه، و استیقظوا من رقدتکم لما یکون فی الذی یلیه. ستظهر لکم من السماء  آیه جلیه ، و من الارض مثلها  بالسویه ، ویحدث فی ارض المشرق  ما یحزن و یقلث، و یغلب من بعد علی العراق طوائف  عن الاسلام  مراق ، تضیق بسوء فعالهم علی أهله الارزاق. ثم تنفرج الغمه من بعد ببوار طاغوت  من الاشوار ثم یسر بهلاکه المتقون الاخیار، و یتفق  لمریدی  الحج من الآفات ما یوملونه علی توفیر علیه منهم و اتفاق، و لنا فی تیسیر حجهم علی الاختیار منهم و الوفاق، شأن یظهر  علی نظام و اتساق. فلیعمل کل امریء منکم بما یقرب به من محبتنا، و یتجنب  ما یدنیه  من کراهتنا  فان أمرانا بغته فجاء ه، حین  لا تنفعه توبه ، و لا ینجیه  من عقابنا ندم علی حوبه والله  یلهمکم الرشد، و یلطف لکم فی التوفیق برحمته ( الاحتجاج ،ج2، ص596)

به نام خداوند بخشنده مهربان

«اما بعد، سلام بر تو ای دوست با اخلاص در دین که در اعتقاد به ما  از روی علم و یقین امتیاز داری. در منظر تو خداوندی را که جز او خدایی نیست سپاس گذارده و از او، درود و رحمت بر آقا و مولا و پیامبرمان حضرت محمد و نیز خاندان پاکش را خواستاریم. و تو که- پروردگار، توفیقت را برای یاری حق دوام بخشد و پاداشت را به خاطر سخنانی که با صداقت از جانب ما می گویی افزون گرداند- را آگاه می کنیم که به ما اجازه داده شده که تو را به شرافت و افتخار مکاتبه مفتخر سازیم و موظف کنیم که آنچه به تو می نویسیم به دوستان ما که نزد تو می باشند برسانی؛ دوستانی که خداوند به اطاعت از خود گرامی شان بدارد و با حراست و عنایت خود امورشان را کفایت نماید و مشکلاتشان را برطرف سازد. پس تو – که خداوند با یاری اش در برابر دشمنانش که از دینش خارج شده اند تأییدت نماید. به آنچه که یادآور و متذکر می شویم متوجه و آگاه  باش و در رسانیدن و ابلاغ آن به کسانی که اعتماد به آنها داری برطبق آنچه که برای تو- اگر خدا بخواهد – ترسیم و تعیین می کنیم، عمل نما. ما اگر چه هم اکنون در مکانی دور از جایگاه ستمگران سکنی گزیده ایم – که خداوند صلاح ما و شیعهیان با ایمان ما را مادامی که حکومت دنیا به دست تبهکاران می باشد، در این کار به ما ارائه فرموده است، ولی درعین حال بر اخبار و احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده و مخفی نیست. از خواری و مذلتی که دچارش شده اید باخبریم؛ از آن زمان که بسیاری از شما به برخی کارهای ناشایستی میل کردند که پیشینیان صالح شما از آنها دوری می جستند، و عهد و میثاق مأخود خدائی را آن چنان پشت سر انداختند که گویا به آن پیمان آگاه نیستند. ما شما را رها نکرده و یادتان را از خاطر نبرده ایم؛ که اگر جز این بود ( توجهات ما نبود) بلاها و مصیبت بر شما فرود آمده، و دشمنان، شما را ریشه کن می نمودند. پس تقوای خدا پیشه کنید، و ما را یاری دهید. تا از فتنه ای که به شما روی آورده، شما را نجات بخشیم؛ فتنه و آشوبی که هرکس مرگش فرا رسیده باشد از آن دور ماند. و آن فتنه، نشانه نزدیک شدن حرکت و جنبش ما و آگاه کردن شما به امر و نهی ما است ( یا، اظهار و پخش کردن شما، امر و نهی ما را). و خداوند نور خود را تمام خواهد کرد، گرچه مشرکان را خوش نیاید. چنگ زنید ( در آن فتنه) به تقیه. چه هر که آتش جاهلیت را برافروزد، گروه های اموی آن را شعله ور ساخته و با آن، گروه هدایت شده را هراسان کنند. من عهده دار نجات کسی هستم که در آن فتنه، برای خود مقام و جایگاهی نجوید، و در عیب جویی از آن به راهی  پسندیده گام گذارد. از حادثه ای که به هنگام فرا رسیدن ماه جمادی الاولی در همین سال روی خواهد داد، عبرت گیرید، و از خوابی که شما را فرا گرفته برای حوادث بعدی بیدار شوید. به زودی از آسمان نشانه ای روشن و آشکار و از زمین نیز علامتی همانند آن برای شما پدیدار می شود. در مشرق زمین، حوادثی غمبار و نابسامان کننده، روی خواهد داد، و بعد از آن گروه هایی که از اسلام روی گردانیده و خروج کرده اند، بر عراق سلطه پیدا خواهند کرد. و بر اثر بدکاری و سوء اعمال آنان، اهل عراق دچار سختی معیشت می گردند. و پس از مدتی با هلاکت و نابودی فرمانروائی بدکار، ناراحتی ها برطرف می شود، و سپس پرهیزکاران نیکوکار از هلاکت و نابودی او شاد می گردند. کسانی که از گوشه و کنار دنیا به حج می روند، به تمام آرزوها و اهداف خود می رسند، و هر چه می خواهند در دسترس آنها وجود خواهد داشت. و ما را در آسان نمودن حج آنان بر طبق دلخواهشان، برنامه ای است که با انسجام و نظم ظاهر می گردد. بنابراین، هر یک از شما باید کاری کند که وی را به محبت و دوستی ما نزدیک می نماید، و از آنچه که خوش آیند ما نبوده و باعث کراهت و خشم ما است، دوری گزیند زیرا امر ما ناگهان فرا می رسد، در هنگامی که توبه و بازگشت برای او سودی ندارد و پشیمانی او از گناه، از کیفر ما نجاتش نمی بخشد. خداوند راه رشد و هدایت را به شما نشان دهد و به رحمت خود، وسائل توفیق را به آسانی برایتان فراهم فرماید.»

سپس امضاء و گواهی امام علیه السلام در پایان نامه آمده است. لازم به یاد آوری است که برای «شیخ مفید» دو توقیع صادر شده است، یکی در سال(410هـ) و دیگری در سال (412هـ)، آنچه در اینجا آورده شده، توقیع اول است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا