بررسی معنا و مفهوم عبارت وساسة العباد و ارکان البلاد در زیارت جامعه

در زیارت جامعه کبیره در مورد اهل بیت رسول خدا (ص) می خوانیم: (وساسة العباد). «ساسه» جمع «سائس» است و سائس یعنی مدیر و عهده دار سرپرستی امت. «ساسه العباد» یعنی مدیران و سرپرستان بندگان خدا در تمام شئون زندگی، بطوریکه حقوق همه ی طبقات و اصناف جامعه تعدیل شود و حق احدی ضایع نشود و سعادت دنیوی و اخروی آدمیان تأمین گردد و این جز امام معصوم علیه السلام از عهده ی کسی برنمی آید.

نقش ائمه ی هدی علیهم السلام در تأمین سعادت بشر

در ضمن حدیث الاربعماه، از امام امیرالمومنین علیه السلام نقل شده است که فرموده اند: (بنا یقتح الله و بنا یختم الله..... و بنا یدفع الله الــزمان الکلب..... و لو قد قام قائمنا لا نزلت السماء قطرها و لا خرجت الارض نباتها و لذهبت  الشحناء من قلوب العباد و اصطلحت السباع و البهائم حتی تمشی المرأ بین العراق الی الشام لا تضع  قدمیها الا علی النبات و علی رأسها زبیلها سبع و لاتخافه)، «خداوند بوسیله ی ما ]زندگی سعادتمند را[ افتتاح کرده و هم به وسیله ی ما ختم می کند، و بوسیله ی ما دشواری های زمانه را برطرف می سازد. آنگاه که قائم ما قیام کند، آسمان باران خود را فرو می ریزد و زمین نباتات خود را بیرون می دهد. کینه ها از دل بندگان خدا زایل می شود و درندگان و حیوانات]  اهلی[ با هم سازش می کنند. ]حیوانات اهلی از درندگان نمی گریزند[ تا جایی که زنی می خواهد راه بین عراق و شام را بپیماید، همه جا قدم روی سبزه و گیاه می گذارد در حالی که زیورآلات خود را بر سر دارد ]و کسی طمع به آن نمی کند[، نه درنده ای  به او حمله می کند نه او از درندگان ترسی به خود راه می دهند». امن و امان مطلق و عدالت همه جانبه، حاکم بر زندگی  می شود تا آنجا که: (... وسع الطریق الا عظم و کسر کل جناح خارج عن الطریق  و ابطل الکنف و المیازیب الی الطرقات...)، «شاهراه بزرگ را توسعه می دهد و هر گوشه ای را که مانع راه های عمومی شود ] و در مسیرهای عمومی باشد [ خراب می کند. ایوان ها و ناودان هایی را که در گذرگاه های عمومی ساخته شده اند ویران می کند و از بین می برد».

عمران و آبادانی در زمان حکومت صاحب الزمان

در آن دوران پر برکت آنچنان عمران و آبادانی بوجود می آید که با نیاز های واقعی بشر مطابقت می کند و حقوق واقعی احدی نادیده نمی ماند. از حضرت امام باقر العلوم علیه السلام منقول است: (دولتنا آخر الدول ولن یبقی اهل بیت لهم دو له الا  ملکوا قبلنا لئلا یقولوا إذا رأوا سیر تنا: إذا ملکنا سرنا مثل هولاء و هو قول الله عز و جل و العاقبه للمتقین)، «دولت ما آخرین دولت هاست، هیچ خاندانی باقی نمی ماند که برای آنان دولت و سلطنتی باشد، مگر اینکه پیش از ما به سلطنت می رسند، تا هنگامی که ما به سر کار آمدیم و آنها روش دولت ما را دیدند، نگویند اگر ما به سلطنت می رسیدیم، مانند همینان عمل می کردیم  و این است معنای گفتار خدا که فرمود: فرجام  فرجام کار از آن تقوا پیشگان است».

معنی لغوی ارکان

(و ارکان البلاد)؛

«ارکان» جمع «رکن» و رکن یعنی جزء اعظم هر چیزی که بقای آن چیز به آن جزء بستگی دارد، مثلا پایه ها و ستون های یک ساختمان رکن های آن ساختمان هستند که ساختمان بدون آن ها بقا ندارد. اعضای رئیسه ی بدن، از قبیل سر و گردن و سینه و دست ها و پاها از بیرون و ریه و قلب و کلیه و کبد از درون، ارکان بدن محسوب می شوند و با اختلال آن ها بنیان بدن و حیات انسان نابود می گردد. به فرموده ی قرآن کوه ها برای ثبات و آرامش کره ی زمین به منزله ی اوتادند. یعنی همچون میخ های محکمی هستند که در اعماق زمین فرو رفته و به هم پیوسته اند و همچون زرهی پیوسته زمین را در برابر فشارهای ناشی از مواد مذاب درونی حفظ می کنند و جلو هجمه ی طوفان های سهمگین را می گیرند و اگر نبودند، زمین و زمینیان آرامشی نداشتند و لذا می فرماید:

«أ لم نجعل الارض مهادا* و الجبال أوتادا» ( سوره نبا/ آیات 6-7)، «آیا ما زمین را محل آرامش شما و کوه ها را میخ هایی برای حفظ آرامش زمین قرار ندادیم»؟

«و جعلنا فی الارض رواسی أن تمید بهم....» ( سوره انبیاء / آیه 31)، «ما در زمین کوه های ثابت و مستقر ایجاد کردیم تا انسان ها را نلرزاند».

وجود امام علیه السلام مایه ی سکوت زمین و آدمیان

امامان نیز ازکان بلاد و تمام عوالم امکان از زمین و آسمان و نگهبان ثبات و بقای آن ها هستند که فرموده اند:

«لو لا الحجه لساخت الارض  باهلها»، «اکر حجت نباشد، زمین و ساکنانش نابود می شوند».

«لو ان الامام رفع من الارض ساعه لما جت باهلها  کما یموج البحر باهله»، «اگر لحظه ای  امام از زمین برداشته شود، زمین به سان دریای مواج متلاطم به تلاطم می افتد و اهلش را در خود فرو می برد».

امام علیه السلام زمامدار بشر

حضرت امام باقر العلوم علیه السلام به یکی از اصحاب به نام اسود بن سعید فرمود: «ان بیننا و بین کل ارض ترا مثل تر البناء فاذا امرانا فی الارض بامر جذبنا ذلک التر فاقبلت الارض بقلیبها و اسواقها و دورها حتی ننفذ فیها ما نومــربه من امرالله تعالی»، «بین ما و هر زمینی تری است مانند تربنا؛ هرگاه از جانب خدا مأمور به انجام دادن کاری در یک منطقه از زمین شدیم، آن ریسمان را می کشیم و آن قسمت زمین با تمام بازارها و خیابان ها و خانه هایش برای ما نمودار می شود و در اختیار ما قرار می گیرد تا فرمان خدا را در مورد آن به انجام برسانیم».

آری، سرنخ در دست امام است و در هر لحظه در هر گوشه ی عالم می تواند تصرفی کند و به امر خدا حادثه ای بیافریند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا