آثار و اندیشه های موید فی الدین شیرازی، یکی از اندیشوران فرقه اسماعیلیه

 موید فی الدین شیرازی نام کاملش ابونصر هبة الله بن ابی عمران موسی داوود شیرازی و ملقب به موید فی الدین است. وی در اواخر سده چهارم در حدود 390 ق. / 1000 م. در شیراز و در خانواده ای صاحب نفوذ دیده به جهان گشود و پس از درگذشت پدرش که داعی جزیره فارس بود بر جای او نشست. وی در دهه سوم سده های پنجم هجری با ابوکالیجار مرزبان بویهی پیوند برقرار کرد و پس از چندی توانست او و بسیاری از سپاهیانش را به  کیش اسماعیلی در آورد و مجالس بحث و مناظره ای نیز با رهبران دیگر فرقه ها ترتیب دهد. این فعالیت را اهل سنت برنتافتند و به ناچار وی از شیراز تبعید شد و به قاهره رفت. او در سال 439ق / 1047م. به قاهره رسید و در همان سال پس از دیدار با قاسم بن عبدالعزیز بن محمد بن نعمان، نبیره قاضی نعمان مشهور، با مستنصر دیدار کرد و رابطه او با دستگاه خلافت فاطمی از این زمان آغاز شد. موید الدین در مدت سی سال اقامت در مصر به دستگاه خلافت فاطمی و اندیشه اسماعیلیان به طور عام خدمات فراوانی گزارد، چونانکه در فتح بغداد به دست بساسیری، نقش فراوانی داشت و از سال 450 ق./ 1058م. تا نزدیکیهای مرگ خود در سال 470 ق./ 1078 م. به استثنای دوره کوتاهی که به شام تبعید شد، سمت داعی الدعاه را عهده دار بود و به تدبیر دعوت و نشر اندیشه اسماعیلی پرداخت و از سال 454 ق./ 1062 م. نیز ریاست دارالحکمه را در اختیار گرفت. موید فی الدین سرانجام در سال 470 ق./ 1078 م. در قاهره درگذشت و دارالحکمه به خاک سپرده شد. مویدفی الدین، شاعر، سیاستمدار و متکلم اسماعیلی فاطمی آثاری چند از خود برجای گذاشته که مهمترین آنها عبارتند از:

1- المجالس المویدیه: این کتاب دربردارنده هشتصد مجلس از مجالس درسی است که موید در الحکمه ترتیب داده و هر کدام به بررسی بخشی از پرسشها یا مسائل کلامی و فلسفی پرداخته است. این کتاب در هشت جلد سامان یافته و نخستین جلد آن را مصطفی غالب در سال 1974م. در بیروت به چاپ رسانده است.

2-دیوان الموید فی الدین: این دیوان مشتمل بر اشعار اوست و محمد کامل حسین آن را در سال 1949م. در قاهره منتشر کرده است.

3- سیره الموید فی الدین:  در این کتاب سیره خود را نوشت موید فی الدین است که شرحی از وقایع زندگی او را در فاصله سالهای  1429تا 451ق. دربرمی گیرد و مجموعه ای  از اسناد و مکاتباتی را که در جریان شورش بساسیری بر ضد سلجوقیان میان موید و کارگزاران عرب عراق و نیز وزیران مصری صورت پذیرفته است فراروی می گذارد. یکی از برجستگهای حیات موید فی الدین تلاش وی در ساماندهی امور دعوت و گسترش آن به یمن و هند است تا جایی که او را پدر روحانی دعوت یمن دانسته اند. او همچنین در استمرار فعالیت دارالحکمه جایگاه درخور توجهی داشته است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا