حق حیات در حقوق بشر اسلام و حقوق بشر غرب

در ماده یکم حقوق بشر اسلام آمده است:

الف- حیات، عطای خداوندی است و حق حیات برای همه انسان ها تضمین شده و همه دولت ها و جمعیت ها و افراد به حمایت و دفاع از حق حیات در مقابل هر گونه تعدی و وارد شدن هر گونه اخلال بر بقای طبیعی آن، مانند بیماری ها و بلاهای طبیعی و انسانی مکلف اند، و جدا کردن هیچ روحی از بدن، بدون مقتضی شرعی جایز نیست. 

ب- استفاده از هر وسیله ای برای نابودی چشمه سار حیات بشری- اعم از کلی و جزئی – حرام است.

ج- حفظ ادامه حیات بشری، تا آن جا که خدا بخواهد، واجب است، خواه محافظت هر فرد به حیات خود در مقابل تعدی دیگران یا تعدی به خویشتن – مانند انتحار  - یا  محافظت درباره حیات دیگران.

د- بر هر کسی که مورد استصعاف قرار گرفته و حیات و کرامت او از ناحیه عوامل طبیعی یا از طرف قدرتمندان مورد تهدید واقع شده است، واجب است به دفع استضعاف و دفع خطر از حیات و کرامت خویشتن قیام کند، به هر نحو مشروعی که توانایی آن را دارد. هرکس به انجام این تکلیف قیام نکند، به عامل خطر و ظالم در مستضعف ساختن و تهدید حیات و کرامت خود کمک کرده است. چنین شخصی از کسانی است که: هنگامی که فرشتگان آنان را در حال مرگ در وضعی در می یابند که تن به استضعاف داده و برخویشتن ظلم نموده اند، از آنان می پرسند: شما در زندگی دنیوی در چه حال بودید؟ آنان پاسخ می دهند: ما در روی زمین مستضعف بودیم. فرشتگان می گویند: آیا زمین خدا پهناور نبود تا در آن هجرت کنید؟ آنان کسانی هستند که منزلگه نهایی آنان دوزخ است، و دوزخ سرنوشت بدی است. (نساء /آیه 97). واضح است که وجوب مهاجرت در روی زمین پهناور خداوندی، مثالی است برای بیان یکی از وسایل نجات دادن خویشتن از ظلم و استضعاف. 

هـ - اسقاط جنین حرام است، مگر به جهت ضرورتی که شرع، با نظر به آن تجویز نماید.

حقوق بشر غرب

ماده سوم

هرکس حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.

ماده پنجم

احدی را نمی توان تحت شکنجه یا مجازات یا رفتاری قرار داد که ظالمانه و یا برخلاف انسانیت و شئون بشری یا موهن باشد.

ماده سوم از مواد حقوق بشر از دیدگاه غرب که سه حق را در ماده گنجانیده  است:

«هرکس حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد». همان گونه که ملاحظه می شود، در این ماده، سه حق؛ حق حیات، حق آزادی، حق امنیت – که با یکدیکر مغایرت دارند با هم آورده شده اند.

مشترکات

1- حق حیات شایسته.

2- حق آزادی.

3- حق امنیت.

4- ممنوعیت شکنجه.

5- ممنوعیت مجازات و هرگونه رفتار ظالمانه.

6- ممنوعیت رفتار برخلاف شئون انسانیت (اهانت).

همه این حقوق، مورد توافق دو نظام حقوقی اسلامی و غربی هستند و در حقیقت، می توان گفت: از جمله حقوق طبیعی و انسانی بدیهی بشمار می روند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا