بازگشت کمالات کسبی و تکوینی به خداوند

پس از آنکه انسان به نور عقل، هر مرتبه از مراتب هستی را از خدا دانست، متوجه می شود کمال آن هستی هم از خدا است همانطوری که اصل هستی از خداست، جمال را نیز از خدا می بیند. به تعبیر دیگر همانطوری که کمالات اولی که اصل هستی است از خداست کمالات ثانوی که جمال و صفات نیک است نیز از خداست. از کسی است که اصل هستی از او است این معنی را باید در سر تا سر عالم هستی دریافت. از علویات و سفلیات، هر موجودی جمال و حسنی دارد که آن هم از خداست. در جمال و حسن تکوینی که آشکار است مثلا در بشر صورت از خداست، جمالش، ملاحتش، زیبائی و دلربائیش نیز از همان صورت ساز است لذا ثناء در برابر خداست نه این موجود، نمیشود گفت این صورت چقدر زیبا کرده خودش را بلکه ثنای صورت ثنای آفریننده آنست. چقدر سازنده صورت زیبائی داشته که نمونه ای از آنرا به این صورت داده است، یا مثلا سازنده انگور که شیرینی را به آن داده است، بوهای معطر به این گلها داده است و خلاصه همانطوری که در قرآن مجید می فرماید: و نیست چیزی مگر اینکه نزد ما اصل آنها است و فرو نفرستادیم آنرا جز به اندازه معین (سوره حجر/ آیه 21). البته نیست به جمیع عوالم این آیه صدق میکند و نمونه و مصداقی از آن را در موجودات سفلی مورد نظر قرار میدهیم که اصل خزینه اش از خداست. بوی گل تا ده یا صد قدم می رود ولی در روایت دارد که بوی بهشت تا پانصد سال راه می آید، در عالم دیگر ظهور اتم و اکمل است. بنابراین هرچه کمال است از خداست و «این کمالات» تکوینی که مثالهائی از آن گفته شد آشکار است.

کمالات کسبی نیز از اوست

باید بدانیم که حسن و جمال کسبی و اختیاری نیز از خداست – دانش هائی که شخص پیدا میکند، علم، خودش کمال و حسن است، یا صفات دیگر مثل رحم یا کرم، برگشتش به خداست. دانش که صفت کمالی انسانست زحمت کشیده، درس خوانده، فکر کرد، دانش اندوخته است. آیا اسباب این دانش و فهمی که دارد جز از خداست؟ می بینید دو نفر با هم درس میخوانند یکی پیشرفت میکند و دیگری می ماند چون اولی فهم و استعداد دارد دومی ندارد. کار انسان اینست که آنچه خدا داده آماده میکند و به کار می اندازد که البته همین اراده و توفیق هم از خدا است. یا صفت رحم در هرکس پیدا میشود از خداست، در اثر اینکه شخص خودش را آماده کرده برای این صفت کمالی.

در روایتی که شیعه و سنی از رسول خدا (ص) نقل کرده اند میفرماید: خداوند را یکصد رحمت استف یکصدم آنرا در عالم دنیا پخش کرده است و نود و نه تای دیگر را برای آخرت ذخیره فرمود. از این یکصدم رحمت در این عالم، رحمت پدران و مادران به فرزندان است. رحم مادر و علاقه ای که به بچه اش دارد آیا خودش ایجاد کرده است؟ با این همه زحمت و ناراحتی که بچه داری دارد مع الوصف از علاقه مادر چیزی کاسته نمی شود بلکه از وقتی که بچه در رحم تکوین می یابد علاقه هم همراهش ایجاد میشود. جمال و کمال اختیاری بشر هم از خداست «همه کارها به خدا باز میگردد». جود و کرم در اثر اینست که آدمی با دستش انفاق میکند و با تکرار ملکه وجود پیدا می شود. این انفاقها از مال کیست؟ آیا کسی جز خدا مالک است؟ این دست مال خداست، قدرت را خدا داده، مال هم که مال خداست، تنها آدمی اراده دارد که آن هم عطیه خداست، بنابراین هر جمال و کمال و حسنی در هر موجودی حتی جمیل اختیاری هم از خداست پس: الحمدالله، ستایش منحصرا سزاوار خداست و بس.

منـابـع

کلیــد واژه هــا