فرماندهی امیرمؤمنان

شکستهای پیاپی، مسلمانان را با اندوهی جانکاه روبرو ساخت در آخرین بار، پیامبر (ص) سپاهی تنظیم نمود و علی را به مقام فرماندهی انتخاب کرد و پرچمی به دست او داد، علی وارد خانه خود شده، و پارچه ی مخصوصی را که در لحظات سخت به سر می بست، از همسر گرامی خود فاطمه (ع) خواست، و آن را به سر خود بست.
دختر پیامبر گرامی (ص)، با دیدن این منظره گریست و متوجه شد که شوهر عزیزش به سوی امر سخت و هولناکی رهسپار است، پیامبر گرامی (ص)، او را دلداری داد و اشک از دیدگان فاطمه پاک نمود، سپس علی (ع) را تا مسجد احزاب بدرقه کرد.
علی (ع) در حالی که بر اسب ابلقی سوار بود، و دو لباس «یمنی» بر تن داشت، و نیزه ساخت هند در دست گرفته بود، به راه افتاد، وی مسیر خود را کاملا عوض کرد، تا آنجا که سربازان تصور کردند که او رهسپار سمت عراق است.
پیامبر گرامی (ص)، جمله ی زیر را بدرقه علی (ع) نمود وفرمود: «أرسلته کرارا غیر فرار؛ او را به فرماندهی برگزیدم، زیرا او فرماندهی حمله ور است و هرگز پشت به دشمن نمی کند.»
تخصیص این گفتار به علی (ع) حاکی است که فرماند هان قبلی، نه تنها شکست خورده بودند، بلکه بر خلاف اصول نظامی اسلام، عقب نشینی آنها توأم با هزیمت بوده است.

رمز پیروزی امیر مؤمنان (ع) در این نبرد
رمز پیروزی علی (ع) را می توان در سه مطلب خلاصه کرد:
دشمن را از حرکت خود آگاه نساخت، زیرا مسیر حرکت خود را عوض کرد تا حرکت وی به وسیله ی اعراب بیابانگرد و قبائل مجاور به دشمن نرسد. او کاملا به یک اصل مهم نظامی، یعنی اصل «استتار» عمل نمود، شبها راه می رفت و روزها در نقطه ای پنهان می گردید، و به استراحت می پرداخت، هنوز به دهانه ی دره نرسیده بود، که به همه ی سربازان دستور استراحت داد.
از طرفی برای اینکه دشمن از ورود آنها به نزدیکی دره آگاه نشود، مقرر فرمود که سربازان اسلام دهان اسبان خود را ببندند، که شیهه آنها دشمن را بیدار و آگاه نسازد. سپیده دم ،علی (ع) نماز صبح را با یاران خود خوند و سربازان را از پشت کوه تا بالای آن، و از آنجا به داخل دره حرکت داد سپاهیان نیرومند اسلام، به فرماندهی افسری دلاور و شجاع، برق آسا به دشمن خواب آلود حمله برده، گروهی را دستگیر کردند و دسته ای نیز پا به فرار گذاردند.
دلاوری و شجاعت بی نظیر فرماندهی همانند امیرمؤمنان (ع) هفت تن از دلاوران دشمن را دستگیر کرد، که دیگر دشمن در خود توان مقاومت ندید، با ترک غنایم زیاد پا به فرار گذارند.