علت اولوالعزم نبودن زرتشت

مورخان در این که زرتشت پیامبر بوده است، اختلاف نظر دارند. برخی باور دارند که وی پیامبر نبوده و آیین الهی نیاورده. بعضی دیگر عقیده دارند که پیامبر پارسیان بود. بر اساس مبنای آنانی که وی را پیامبر نمی دانند، نمی تواند اوالعزم باشد. بر اساس نگرش آنانی که زرتشت را پیامبر می دانند، باید گفت: مفسران و قرآن پژوهان در خصوص این که پیامبران اوالعزم چه کسانی هستند، اختلاف نظر دارند. بعضی عقیده دارند که همه پیامبران اولوالعزم هستند. بر اساس این مبنا زرتشت نیز اولوالعزم است. بعضی دیگر عقیده دارند که پیامبران اولی العزم 313 نفر هستند.

معیارهای اولوالعزم بودن
برخی باور دارند که پیامبران اولی العزم پنج نفر هستند. این گروه برای اولوالعزم سه معیار را لحاظ کرده اند:
الف) پیامبران اولی العزم به آن دسته از پیامبران اطلاق می شود که صاحب شریعت و آیین جدید باشند.
ب) مشکلات و گرفتاری های بیشتر داشته و برای مقابله با آن با عزم و اراده قوی تر ظاهر شده اند.
ج) گستره و قلمرو رسالت آنان بیشتر بوده است.
از امام سجاد (ع) سؤال شد که چرا به این عده از پیامبران اولوالعزم می گویند؟ امام فرمود: «لأنهم بعثوا الی شرقها و غربها، و جنها و انسها؛ زیرا آنها مبعوث به شرق و غرب و جن و انس شدند» (بحارالانوار، ج 11 ص 58).
در یکی از آیات قرآن نیز یکی از ویژگی های پیامبران اولوالعزم صبر و شکیبایی بیان شده که بیانگر آن است این ویژگی در اولوالعزم بودن نقش بنیادی دارد که خطاب به پیامبر اکرم (ص) فرمود: صبر کن آن گونه که پیامبران اولوالعزم شکیبایی کردند و برای آنها شتاب مکن. واژه عزم بیانگر آن است که اولوالعزم به کسانی اطلاق می شود که در برابر مشکلات شکیبا بوده اند، زیرا عزم به معنای اراده محکم و استوار است و اراده محکم کنایه از مقاومت در برابر مشکلات است.
واژه اولوالعزم تعبیر قرآنی است که اشاره به آن دسته از پیامبران است که علاوه بر شکیبایی، دوراندیش و در مرتبه ای بالاتر از دیگر انبیا قرار گرفته اند: «فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُوْلُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِل لَّهُمْ كَأَنَّهُم؛ پس همان گونه كه پيامبران نستوه صبر كردند صبر كن و براى آنان شتابزدگى به خرج مده» (احقاف/ 35). امام صادق (ع) فرمود: «ساده النبیین در بعضی روایات، پیامبران اولوالعزم پنج نفر حضرت نوح (ع)، حضرت ابراهیم (ع)، حضرت موسی (ع)، حضرت عیسی (ع)، و محمد (ص) ذکر شده است».
در این جمع، حضرت داود (ع) که کتاب زبور برای او دانسته شده است، وجود ندارد؛ زیرا معیارهای دیگر در او نیست؛ بنابراین تنها صاحب کتاب بودن معیار اولوالعزم دانسته نشده است. بنابر فرض پیامبر بودن زرتشت، اگر اولوالعزم نیست، تعداد زیادی از پیامبران دیگر نیز اولوالعزم نیستند. گرچه دقیقا نمی توان گفت که علل عدم اولوالعزم نبودن وی چیست، و این یا بدان جهت است که در مرتبه والای پیامبران اولوالعزم قرار ندارند، یا در برابر مشکلات همانند پیامبران اولوالعزم شکیبایی نداشته و دین جامع و جدید و برای همه انسان ها در زمان خود نیاورده است.