از شهداء بنی هاشم و آل علی (ع) در واقعه روز عاشورا سال 61 هجری قمری در کربلا است.
پدرش: علی بن ابیطالب (ع)
مادرش: فاطمه ام البنین
کنیه اش «ابوعبدالله» و کوچکترین پسر حضرت علی (ع) و ام البنین بود. روایت است که علی (ع) به خاطر عشق و علاقه ای که به برادرش جعفر طیار داشت. نام این پسر را جعفر گذاشت. حضرت ابوالفضل العباس (ع)، برادر بزرگ اوست که با برادران دیگر مادریش عبدالله و عثمان، همگی در کربلا شهید شدند.
سال 61 هـ.ق، در جنگی که در کربلا میان سپاه امام حسین (ع) و دشمنان در سپاه عمر بن سعد لعنة الله علیه، واقع شد، پس از شهادت همه اصحاب و یاران حسین (ع)، بنی هاشم (اهل بیت آن حضرت) یکی پس از دیگری به میدان رفته و جنگیدند.
حضرت اباالفضل (ع) که از برادرانش بزرگتر بود، از آنها خواست تا به صحنه کارزار بروند و در مقابل آقا و مولایشان «سیدالشهداء» خود را سپر کرده و از او حمایت کنند از این رو، جعفر بعد از برادرش عبدالله، به جنگ با دشمن شتافت و یورش برد و چنین رجز می خواند:
انی انا جعفر ذوالمعالی *** ابن علی الخیر ذو النوال
حسبی بعمی شرفا و خالی *** احمی حسینا ذاالندی المفضال
ترجمه: من جعفرم، صاحب بزرگی ها، پسر علی نیکوکار و بخشنده ام، عمو و دایی من برای افتخارم بس است. از حسین بافضیلت حمایت می کنم.
جعفر بن علی که آن زمان 19 سال داشت در میدان نبرد، شجاعت ها از خود نشان داد و عده ای از دشمن را کشت و سرانجام بنا به روایتی از امام باقر (ع) به دست «خولی بن یزید اصبحی» به شهادت رسید.
برخی از مورخین، قاتل او را «هانی بن ثبیت [ثویب] حضرمی»، گفته اند. ابومخنف گوید: «هانی بن ثبیت، برادر جعفر (عثمان) را نیز کشت.ـ
این دو ملعون (هانی و خولی) در قیام مختار ثقفی، سال 66 هـ.ق، به دست عوامل مختار دستگیر و به وضع فجیعی کشته و سپس در آتش سوزانده شدند.
حضرت مهدی امام زمان (ع)، در زیارت ناحیه مقدسه، بر جعفر بن علی (ع)، درود و سلام فرستاده و قاتلش را لعنت کرده است.
السلام علی «جعفر بن امیرالمؤمنین»، الصابر بنفسه محتسبا، و النائی عن الاوطان مغتربا المستسلم للقتال، المستقدم للنزال، المکثور بالرجال، لعن الله قاتله هانی بن ثبیت حضرمی.
ترجمه: سلام بر جعفر پسر امیرالمؤمنین (ع)، حسابگر شکیبای بر جان، غریب دور از سرزمین های خویش، مهیای جنگ و پیشتاز ستیز و در محاصره دشمن. خداوند قاتلش، «هانی بن ثبیت حضرمی» را لعنت کند.
جعفر بن علی (ع) زندگینامه شهید واقعه کربلا اصحاب امام حسین (ع)